Breadfruit Artocarpus odoratissimus, Marang
Ang henus nga Breadfruit (Artocarpus) mokabat ug mga 60 ka klase nga mga berde nga tropikal nga mga kahoy gikan sa pamilya nga Moraceae (pamilia sa mulberry ug igos). Naa kini makit-an sa salot nga este sa Asya ug mga isla sa pasifiko. Ang marang dili lain sa Ficus (kahoy nga igos). Ang Artocarpus altilis (Kolo, Rimas) ang kanunay nga gitanom nga marang. Daghan pang klase sama sa Artocarpus communis, Artocarpus integer (Cempedak), Artocarpus heterophyllus (Jackfruit, Nangka, Langka) ug Artocarpus odoratissimus (Marang) ang lakip sa pamilya sa marang.
Niini nga artikulo ipailaila namo ninyo ang Marang (Artocarpus odoratissimus). “Evergreen” kini nga kahoy gikan sa isla sa Borneo sa Indonesya. Daghang nagtanom niini sa mga local nga merkado sa nagpalibot nga mga nasod sa Malaysia, Thailand ug Pilipinas. Nailhan kini nga Atau, Keiran, Loloi, Madang, Marang, Pi-ien, Pingan, Tarap, Terap ug Khanun Sampalor sa mga lokal nga sinultian. Wala kini mailhi sa ubang nasod. Makit-an kini sa mga buhanginong yuta sa lasang nga naay kahabugon nga 1000 metros gikan sa dagat.
Ang Artocarpus odoratissimus motubo hangtud sa kahabugon nga 25 metros ang taas, ug ang iyang dahon mga 50 sentimetros ang katas-on ug 11–28 sentimetros ang kalapdon.
Tungod kay monoecious kini, ang usa ka tanom makapamunga ug iyaha. Ang bunga niining kahoya, berde ang kolor ug itlog ang porma, 16 sentimetros ang katas-on, 13 sentimetros ang kalapdon, nagtimbang ug usa ka kilo ug gikaon nga hilaw o luto na. Ang liso kinahanglan nga luto na usa pa kaonon.
Ang marang lagutmon sa mga tawo sa salot nga este sa Asya. Mala nieve nga puti ang iyang sulod, tam-is nga humot nga mora ug durian (Durio, ang pinakabaho nga prutas sa tibuok yuta).
Pinaagi sa liso ang pinakamaayo nga pagsanay sa Marang Artocarpus odoratissimus. Dali ang magpatubo ug presco nga liso, ug ang iyang turok mogimaw na sa sulod sa usa ka semana lamang. Apan dili maayo nga taguan ang liso sa kadugayon nga tulo ka semana. Ang iyang liso kinahanglan ipugas sa buhanginon nga dili basa nga yuta human ug pupo. Dili kaayo malamposon ang paglatag nga pagtanom ug panagsa ra nga hilabtan kini sa mga binuhi ug taptan sa sakit.
Dili mohangtud ang marang sa yelo. Tungod kay tropical ang iyang gigikanan ang kina-ubsan nga temperatura dili mo-ubos sa 7°C. Sa mga tropical ug malatropikal nga lugar ang marang mahimong patubuon sa hardin pero kinahanglan isulod o dunay salipod sa mga lugar nga dunay yelo.
««« Niagi na artikulo: Palmera Parajubaea torallyi (Palma Chico, lubi sa bukid sa Bolivya) Sunod na artikulo: Indyan Lotus (Nelumbo nucifera) »»»
Miyerkules 3.3.2010 18:05 | tisk | Mga langyaw na mga tanom
Bahin sa KPR
Pag-estorya sa imong mga naagian bahi sa pagpatubo sa mga tanom. Pag-sulat ug artikulo bahin sa pagbantay sa hardin, mga tanom, pagpatubo sa mga tanom ubp dayon ipublikar amoung diurnal na Botanix na ipaggawas sa imong linggwahe! Ikontak mi para sa mga dugang nga detalye.