Manggang Kasturi na gikan sa Kalimantan (Mangifera casturi)
Ang mangga sa Kalimantan (Mangifera casturi) nailhan sa local nga ngalan Kasturi, usa ka tropiko nga tanom nga 10–30 metros ang taas ug lumad sa gamay nga lugar libot sa Banjarmasin salot sa Borneo sa Indonesya. Dili na ka makakita niini sa lasang tungod sa illegal nga pagkuha ug torso. Pero giatiman gihapon kini siya niini nga lugar tungod sa iyang lami nga prutas.
Ang kadak-on sa mangga sa Kalimantan (Mangifera casturi) gamay kong ikumpara nimo sa ubang klase nga mangga. Motimbang kini ug mga 50–84 ka gramo kada usa. Kung hilaw pa ni, berde ang iyang kolor- kung hinog na kini, mag-ilis kini ug kolor ngadto sa kape ug dinorado nga may pagka-itom nga sinaw ug panit Ang mga kadaiyang kolor ang usa sa pag-ila sa mga klase sa mangifera casturi. Dunay 3 ka klase sa mangifera casturi-Kasturi, Mangga Cuban ug Pelipisan. Ang Kasturi ang ilado kaayo tungod sa iyang kahumot. Pinilian ra nga klase ang Mangga Cuban ug ang Pelipisan. Humot nga tam-is sad ang Pelipisanpareho sa Kasturinga makaingon ta nga haybrid kini sa Kasturi. Daghan pang paniksik pa ang kinahanglan para mahibaloan gayod ang iyang klase.
Ang iyang unod maraag ug kolor, lanoton ug tam-ison ang iyang humot. Kung ikumpara ang Kasturi sa Mangifera indica, dili tam-is kaayo ang Kasturi ug dili isog ang iyang humot, Ang unod sa Kasturi taas ug sustansya.
Ang Kasturi nailhan sa mga tawo salot sa Borneo ug sa mga dug-ol nga lugar. Lami ang iyang kahumot ngani dunay kanta mahitungod niini: “Seharum kasturi, seindah pelangi, semuanya bermula.” Ang pasabot: o. sama sa kahumot sa kasturi, sama sa kaanindot sa bangaw. Kining gugma mosugod sa iyang panaw.
Ang mga ilegal nga pagtroso nakapawala nianing nga tanom. Ang mga karaan nga tanom nga mangga sa Kalimantan delikado nga mapuo tungod sa illegal nga pagtroso ug ang makuha nga kahoy. Gamay ra nga kahoy ang gitanom ug giatiman sa mga tawo sa likod sa ilang balay ug gamay nga umahan.
Dili sama sa dali nga moturok nga punuan sa mga tropikal nga prutas ang mangga sa Kalimantan, wala kini gitanom sa dagko nga uma tungod sa iyang hinay nga pagtubo. Ang mga tanom nga mangga sa Kalimantan makit-an ra sa lugar sa Matarman sa distrito sa Banjar (dili pareho sa distrito sa Banjarmasin). Nagsulay ug tanom ang mga tawo sa Matarman ug pila ka punuan sa tuig sa 1980 ug naka-ani sila ug sugod sa tuig sa 2005. Bisan ug nalukop ang lugar niani nga prutas dili gihapon kini makasuplagar sa panginahanglan.
Ang kagamitan sa mangga sa Kalimantan limitado sa iyang bunga ug kahoy. Bisan ug ang mga karaan nga punuan motaas lampas sa usa ka mitro, ang mga tawo sa Banjar (mga nitibo sa mga sudlunong babayon sa salot sa Borneo) prutas lang ang ilang pahimuslan tungod sa kadugayon sa pagpatubo niini.
Tungod niini, ang mga tawo sa Banjar mopili ug lain nga kahoy nga maayo ug kaledad. Para maabot ang bunga, dili dali tungod ang mga tanom nga Kasturi tag-as ug tubo ug kinahanglan nga mokatkat ka ug taas para makab-ot nimo-dili na maayo ug kaledad ang bunga nga mahagbung na sa yuta.
Makaon ang prutas nga presco o dinulse nga Kasturi. Talagsaon nga makit-an ni nga baligya sa Mercado tungod kay mahurot ra ni ug kaon sa mga mag-uuma. Mga ubang produkto nga gihimo gikan sa mangga; mga sinala, dinulse, duga o dodol (tradisyonal nga biskwit. Lisod hinuon nga kitaon kini nga mga produktuha tungod kay dali rang mahurot ang presco nga prutas, ug usa sa mga kinaham nga prutas sa mga tawo sa Banjar. Mahal sab ni para sa mga tawo sa Banjar pero igo ra ni para nila tungod sa iyang kalami.
««« Niagi na artikulo: Palmera nga mohangtud sa yelo Rhapidophyllum hystrix (Needle Palm) Sunod na artikulo: Magpatubo ug Mangga gikan sa mga liso »»»
Miyerkules 10.3.2010 18:41 | tisk | Mga langyaw na mga tanom
Bahin sa KPR
Pag-estorya sa imong mga naagian bahi sa pagpatubo sa mga tanom. Pag-sulat ug artikulo bahin sa pagbantay sa hardin, mga tanom, pagpatubo sa mga tanom ubp dayon ipublikar amoung diurnal na Botanix na ipaggawas sa imong linggwahe! Ikontak mi para sa mga dugang nga detalye.