Palmwydd Parajubaea torallyi (Palma Chico, Bolivian mountain coconut)

Hadau o'r Palmwydd

Mae’r Parajubaea torallyi yn balmwydd gwydn hardd o Dde America. Ond, mae'n gael ei drin yn anaml gan arddwyr y tu allan i'w chynefin naturiol, Bolivia, oherwydd ei hadau mawr (sy'n golygu costau llongau uchel)

Brodor i Bolivia, mae'n tyfu yn y dyffrynnoedd sych a llychlyd, yn Andes mewn uchder o 2700–3400 m uwchben y môr. Felly, mae hyn yn rywogaeth palmwydd uchaf i ddigwydd unrhyw le yn y byd. Nid yw'r tymheredd yn anaml yn codi uwchben 20 ° C a rhew nos yn brin yn yr uchder hwn. Mae'r tymheredd yn aml yn disgyn mor isel â –7 ° C yn ystod misoedd y gaeaf (Gorffennaf ac Awst) ac mae'r glawiad blynyddol yn unig a dim ond 550 mm.

Ei goddefgarwch i sychder, gwres, oerni, rhew, ac amodau anffafriol eraill, ac yn ei allu i gynnal ymddangosiad mawr, syd yn achosi i rai i ddweud bod y palmwydd enwog nid yn unig gyda botensial enfawr fel addurniadol, ond y gallai ddod yn un o'r y rhan fwyaf o gledrau tirlunio ddymunol i ardaloedd tymherus a is-trofannol gynnes. Mewn ardaloedd y mae rhew yn digwydd mae angen amddiffyn y gaeaf neu gadw mewn amgylchedd sy'n rhydd o rew. Dywedir bod yn Ewrop yn rew i fyny i dymheredd o –3 ° C. Mae'r tymheredd isaf y mae'r palmwydd wedi goroesi yn tyfu yn –8 ° C. Mae'r planhigion hyn yn colli eu holl ddail, ond yn goroesi ac yn y gwanwyn, mae dail newydd yn ymddangos!

Yn Bolifia, mae y palmwydd yma yn tyfu i fyny at 14 m mewn uchder a gyda chefnffordd 25–35 cm mewn diamedr. A Palmwyddau sy'n 100 mlynedd a hŷn, yn tyfu i dros 30 m uchder a gyda diametr gefnffordd o 50 cm. Mae coron gyda tua 20 o ddail a rhai ohonynt yn tyfu 5 metr o hyd! Y planhigion sydd yn tyfu y tu allan i Bolifia maen't yn llawer llai.

Mae dwy boblogaeth amlwg yn y cynefinoedd naturiol sy'n amrywio o ran maint yn bennaf ffrwythau ac yn ddiweddar eu disgrifio fel dau fath gwahanol, yr un ffrwythau bach sef P. torallyi var. microcarpa ac yr un hefo ffrwythau mawr sef P. torallyi var. torallyi. Er nad yn sylweddol wahanol mewn golwg, tydi microcarpa ddim yn cyraedd y ddimensiwn oi cyfneithar sydd yn tyfu ffrwythau mawr, ond o ran gallu i addasu a chadernid, mae'n disgyn yn ddim llai ohono. Mae'r hadau wedi cael enw drwg anheg o fod yn annibynadwy i egino. Er y gall fod ychydig yn egino anghyson, bydd yr hadau yn y pen draw yn egino yn eithaf rhwydd pan hau dan amodau priodol, er eghraifft- ar y wyneb gwely hadau, a gladdwyd dim ond hanner ffordd, ac yn cadw ychydig yn llaith. Gyda gofal priodol, mewn hinsawdd oer i ysgafn is-drofannol a lle heulog, a fydd egino blanhigion yn gyflym ac yn datblygu i palmwydd cadarn, thal ag hefo dail lledr mawr. Ei goddefgarwch i sychder, gwres, oerni, rhew, ac amodau anffafriol eraill, ac yn ei allu i gynnal ymddangosiad mawr yw’r rheswm sydd yn achosi rhai i ddweud fod ganddynt y botensial enfawr fel planhigyn addurniadol, ond gallai hefyd fod yn un o'r palmwyddau tirlunio mwyaf dymunol ar gyfer ardaloedd gyda dymherydd cynhesach yn ogystal ag ardaloedd is-drofannol.

Mae y Parajubaea torallyi yn blanhigyn addurniadol poblogaidd ac mae'n aml yn tyfu yn y parciau ac ar pafin. Yn Ecuador a De Colombia, y mae Parajubaea cocoides yn tyfu'n aml lle mae'r uchder yn 2,500–3,000 medr – mae hwn yn palmwydd sy'n tyfu yn araf gyda goddefgarwch rhew llai. Gan ei bod yn eithaf tebyg i Parajubaea torallyi ac fel bod ei chynefin naturiol yn ddi wybod, derbynnir ei bod yn cyltifar o'r Parajubaea torallyi.

Y palmwydd lleiaf y rhywogaeth hon yw y Parajubaea sunkha sydd wedi cael ei ddisgrifio yn 1996. Mae ond yn tyfu 8 metr o uchder ac yn digwydd yn y dyffrynnoedd yr Andes yn y rhanbarth o Vallegrande, yn ardal Santa Cruz yn Bolivia lle mae'r uchder yn 1700–2200 m. Mae wedi bod bob amser yn nodi yn anghywir fel torallyi Parajubaea nes y bydd ymchwil diweddar taxonomical ei wneud ac y cafodd ei ailenwi yn Parajubaea sunkha.

Mae palmwyddau o'r genws Parajubaea yn palmwydd sydd yn cael eu trin yn hawdd. Y dull gorau oi dyfu yw trwy ddefnyddio hadau. Ond, mae angen i chi fod yn amyneddgar iawn oherwydd fod hadau yn egino yn araf iawn ac yn anwastad yn y gwyllt, ac mae'n cymryd tua blwyddyn a hanner i wneud hynny. Mae rhai hadau yn dechrau egino o fewn mis, ond mae eraill yn cymryd blwyddyn neu hyd yn oed ddwy flynedd i ddechrau blaguro. Gan ei bod yn rhywogaeth palmwydd is-drofannol, mae'n well eu cadw mewn dymheredd is, achos mewn tymheredd uwch (yn wahanol i achos o rywogaethau palmwydd eraill) a allai gael dylanwad negyddol ar y broses egino. Mae tymheredd uchel yn dangos cyfnodau sych, nad yw'n addas ar gyfer egino.

Cyn hau, dylai hadau cael eu rhoi mewn dŵr gyda thymheredd o tua 20 ° C am tua 5 i 7 diwrnod. Dylai hadau o'r amrywiaeth fawr cael eu cadw mewn dŵr am o leia pythefnos. Ddylai'r dwr cael ei newid bob dydd.

Mae'r socian o'r hadau yn y dŵr yn dod i'r casgliad y cyfnod segur a bydd yn mynd yn y tymor glawog, sef y tymor mwyaf addas ar gyfer egino. Ynghwsg yn diogelu hadau i ddechrau blaguro yn ystod y tymor sych yn Bolivia (y gaeaf ym mis Mehefin i Hydref)

Ar ôl socian, dylai fod yn hau hadau i mewn pot neu fag plastig – cymerwch ofal mai dim ond hanner y hadau yn cael eu gorchuddio â phridd ac yn eu cadw ar dymheredd o 10 i 20 ° C.

Dylanwad cadarnhaol ar egino dda yw'r gwahaniaeth rhwng tymheredd y dydd (uchel) a nos (isel). Unwaith y bydd y hadau yn cael eu hau, ni ddylid eu dyfrio gormod oherwydd gall gormod o ddŵr dinistrio planhigion ifanc. Y prif wahaniaeth rhwng y tyfu Parajubaea a rhywogaethau palmwydd eraill yw y tymheredd is mae yn ofynnol am, yn ogystal â llai o ddwr.

Wedi hau, dylai hadau gael eu gwirio bob tair i bedair wythnos, a dylai hadau sydd yn blaguro gael eu cadw mewn potiau unigol. Mae rhai tyfwyr palmwydd yn rhoi cyngor canlynol ynghylch hadau nad ydynt yn blaguro o fewn chwe mis: Stopiwch ddyfrio yr hadau ac gadael i'r pridd sychu allan am ychydig o fisoedd. Cymerwch yr hadau allan o'r pridd, ac eu rhoi yn ôl i mewn i ddŵr am tua wythnos ac yna eu hau eto. Dylai'r hadau ei flaguro o fewn hanner y flwyddyn nesaf. Os yw rhai o'r hadau yn dal heb flaguro, ailadrodd y broses a bydd yr holl hadau sy'n weddill ar ôl y glaw yn flaguro y tymor nesaf. Mae'r gyfradd o hadau egino Parajubaea bron yn 100%, rydych jyst angen i fod yn amyneddgar yn ddigon, ac yn caniatáu i tymor sych ar gyfer y rhai hadau diog!

Unwaith y bydd gennych palmwydd ifanc, mae'n galed, ond cofiwch beidio â rhoi ormod o ddŵr. Mae palmwydd ifanc yn well i amgylchedd cymedrol (yn eu cynefin naturiol y maent yn tyfu o dan gysgod y palmwydd oedolion), ond mae planhigion hyn yn gofyn am sefyllfa heulog.

Genws Parajubaea yw un o'r palmwydd mwyaf mewn perygl o Dde America. Y prif reswm am hyn yw ei bod yn dinistrio cynefinoedd naturiol, lledaenu o'r tiroedd amaethyddiaeth, cloddio pren a gor-bori gan wartheg. Mae'r rhain yn digwydd yn yr ardeloedd fach iawn, sy'n gwneud y driniaeth yn llawer mwy difrifol, ac mae mwy perygl o ddiflannu. Oherwydd yr hadau mawr o planhigion hyn, mae yn eu gallu lledaenu yn gyfyngedig hefyd. Mae'r anifeiliaid mwyaf pwysig yn helpu’r palwydd i ledaenu i ardaloedd newydd yn y Spectacled Bear (Tremarctos ornatus), ond mae yr anifeiliaid hyn yn cael eu bygwth hefyd gan weithgareddau dynol.

««« Erthygl blaenorol: Mangos o Indonesia Erthygl Nesaf: Y Pinwydd Khasi (Pinus kesiya) »»»

Dydd Gwener 11.6.2010 02:45 | Argraffu | Palmwydd