Բույսերի աճեցումը սերմերից

Միամյա/սեզոնային բույսեր

Բազմամյա բույսեր

Բանջարեղեն

Սալատային Սոխ

Սամիթ, ռազիան, չաման, անիսոն

Պղպեղ, լոլիկներ եւ բադրջան – սերմերի ցանելը

Լոբազգի – լոբի, ոլոռահատիկ, սոյա, գետնակաղին

Ծառեր եւ թփեր

Միամյա/սեզոնային բույսեր

Միամյա բուսերի աճեցման համար օգտագործվում է թեթեւ ենթաշերտ (հողի եւ տորֆի խարնորդ 1:0–3): Ոչ ցրտակայուն տեսակները սկզբից աճեցվում են տաք սենյակում (տանը, ջերմոցում) եւ դուրս են ցանվում մայիսի 15ից հետո:

Ծաղկամանը հողով լցրեք թողնելով եզրից 2 սմ: Սերմերը հավասարաչափ ցանեք հողի վրա: Փոքր սերմերը (կակաչի հատիկի չափի) մեկ ծածկի: Ավելի մեծ սերմերը ծածկեք հողի բարակ շերտով (0,5–1 սմ):

Ցանելուց հետո ծաղկամանները փակեք շուշաի կտորով (դա հիմնականում վերաբերվում է մանր սերմերին, որոնք չեն ծածկվում հողով): Շուշաի կտորը հանեք ամեն օր 5–10 րոպեյով: Երբ որ սկսեն առաջանալ առաջին տերեւները, ջահել բույսերը ծածկեք հողի շատ բարակ շերտով (1–2 մմ) եւ հետագա մեկ ծածկի շուշայի կտորով: Ջահել բույսերը կարիք ունեն բավական լույսից:

Եթե սերմերը ցանված են շատ խիտ, կարող եք իրենց տեղափոխել ծաղկամանի մեջ մեկ առ մեկ երբ որ բույսերը ունենան երկու տերեւ:

Մանր սերմերը (կտավի) հարկավոր չե ծածկել հողով, միայն ցանելուց հետո հողը մի քիչ փորեք: Արեւածաղկի եւ կոշտուկի սերմերը ցանեք 2–3 հատով 5–10 սմ խորությունով: Մեկամյա բույսերի տեսակներից շատերը կարող եք ցանել անմիջապես հողի մեջ կամ նախօրոգ աճեցնել ծաղկամանում: Նախօրոգ աճեցրած բույսերը կծաղկեն 1–2 ամսից ավելի շուտ:

Ցանելու տեղը Ա – Ջերմոց, ջերմատուն, տան պատուհան, ջերմաստիճան 20–25 oC Բ – անմիջապես հողի մեջ Թվերը ցույց են տալիս տարվա ամիսները, – (գծիկը) նշանակում է որ սածիլը չի տեղափոխվում (սերմերը ցանվում են անմիջապես մշտական տեղում):

Լատինական անունը Սլովակերեն անունի Ցանելու տեղը Ցանելու ծամանակը Ցանելը
Ageratum mexicanum Agerát mexický A 1.-3. 5.
Agrostemma githago Kúkoľ poľný B 9.-10. / 4.
Amaranthus Láskavec B 4.
Antirrhinum majus Papuľka väčšia B 4.
Bidens ferulifolia Dvojzub metlinatý A 2.-3. 5.
Callistephus chinensis Astrovka čínska A / B 3. / 4. 4.-5.
Capsicum sp. Paprika A 3. 5.
Carthamus tinctorius Požlť farbiarska B 4.
Centaurea imperialis Nevädza cisárska B 4.
Crupina vulgaris Krupina obyčajná B 3.-4.
Convonvulus triocolor Pupenec trojfarebný B 4.
Cucurbis sp. Tekvica A / B 4. 5. / netreba
Cuphea lanceolata Kufea širokolistá A 3.-4. 5.
Dipsacus laciniatus Štetka laločnatá B 9.-11. / 2.-3.
Dorotheanthus bellidiformis Poludňovka sedmokrásková A 3.-4. 5.
Eragrostis abyssinica Milota habešská A 3.-4. 5.
Eschscholtzia californica Slncovka kalifornská A / B 3. / 4.
Felicia heterophylla   A / B 3. / 4. 5.
Gazania rigens Gazánia ohnivá A 3.-4. 5.
Chrysanthemum coronarium Chrysamtémovka vencovitá B 4.
Ipomea purpurea Povojník purpurový B 4.
Lavatera trimestris Slezovec trojmesačný B 4.
Linum Ľan B 4.
Lopezia racemosa Lopézia strapcovitá A 3. 5.
Mirabilis jalapa Nocovka jalapská A / B 3. / 4. 5.
Nicandra physalodes Nikandra machovkovitá A 4. 5.
Nicotiana rustica Tabak dedinský A 3.-4. 5.
Nicotiana tabacum Tabak fajčiarsky A (2.-)3.-4. 5.
Nigella damascena Černuška damascénska B 4.
Nigella orientalis Černuška východná B 4.
Papaver rhoeas Mak vlčí A 9.-11. / 3.-4.
Papaver somniferum Mak siaty B 4.
Phalaris canariensis Lesklica kanárska B 4.
Portulaca grandiflora Portulaka veľkokvetá A 3.-4. 5.
Riccinus communis Ricín obyčajný A / B 3.-4. / 4. 5.
Salvia splendens Šalvia ohnivá A 2.-4. 5.
Solanum pseudocapsicum Ľulok paprikový A 3. 5.
Tagestes Aksamietnica A / B 4. 5.
Tithonia rotundifolia Titónia okrúhlolistá A / B 3.-4. / 4. 5.
Ursinia anethoides Urzínia kôprolistá A / B 4. 5.
Zea mays Kukurica siata B 4. 5.
Zinnia elegans Cínia pôvabná A / B 4. 5.
jednoročné okrasné trávy: Aegilops, Bromus, Hordeum, Lagurus ovatus jednoročné okrasné trávy: mnohoštet, stoklas, jačmeň, zajačí chostík A / B 4. 5. / netreba

Բազմամյա բույսեր

Բազմամյա բույսերի սերմերը ցանվում են ինչպես որ միամյա բույսերը: Բազմամյա բույսերի բոլոր տեսակները կարող եք աճեցնել անմիջապես դրսում (սկզբից կիսաստվերում, հետո արեւի տակ):

Լատիներեն Սլովակերեն Ցանելու ժամանակ Վեգետատիվ բազմացում
Achilea Rebríček 4. delením
Ajuga Zbehovec delením
Alisma Žabník 4.-5. delením
Alyssum Tarica 4. delením
Anemone Veternica 3.-4. delením
Anthemis tinctoria Ruman farbiarsky 4.  
Aquilegia Orlíček 3.-5. delením
Aristolochia Vlkovec 4.-5.* delením
Aruncus vulgaris Udatník lesný delením
Asarum europaeum Kopytník európsky delením
Atropa bella-dona Ľuľkovec zlomocný 4.-5.  
Batrachium Močiarka delením
Calendula officinalis Nechtík lekársky 3.-5.  
Callitriche Hviezdoš delením
Campanula sp. Zvonček 3.-4. delením
Carex Ostrica 3.-4.* delením
Carlina Krasovlas 3.-4.  
Convalaria Konvalinka delením
Corydalis Chochlačka delením
Dianthus Klinček 6.-8. delením
Digitalis Náprstník 6.-8. delením
Echinacea purpurea Echinacea purpurová 3.-5. delením
Echium Hadinec 9.-10., 3.-4.  
Eleocharis Bahnička delením
Euphorbia Prýštec delením
Filago arvensis Bielolist obyčajný 3.-4.  
Gaillardia ariasta Kokarda ohnivá 4. delením
Geranium Pakost 4.-5. delením
Hacquetia Hviezdnatec delením
Helianthus decapetalus Slnečnica delením
Hemerocallis Ľaliovka 4.* delením
Hepatica Pečeňovník delením
Hieracium Jastrabník 3.-4.* delením
Hosta x undulata Funkia delením
Hypericum Ľubovník 4.* delením
Chamomilla recutita Rumanček pravý 9.-11., 3.-4.  
Inula Oman delením
Iris pseudoacorus Kosatec žltý 3.-4.* delením
Iris – ostatné druhy Kosatec – ostatné druhy 3.-4.** delením
Isopyrum Veterník 3.-4. delením
Jovibarba Skalnica delením ružíc
Juncus Sitina 3.-4.* delením
Lamiaceae – Acinos, Calamintha, Lamium, Teucryum, Thymus hluchavkovité – dušovka, marulka, hluchavka, hrdobarka, materina dúška 3.-4.* delením
Lemna, Wolfia Žaburinka, Wolfia delením
Leucanthemum Margarétka 3.-5. delením
Linum – vytrvalé druhy Ľan – vytrvalé druhy 3.-5. delením
Lupinus polyphyllus Lupína mnoholistá 3.-5. delením
Luzula Chlpaňa 3.-4.* delením
Lychnis Kukučka 3.-5. delením
Lysimachia Čerkáč delením
mäsožravé rastliny mäsožravé rastliny 4.-7. *** delením; in-vitro ***
paprade paprade celoročne *** delením; in-vitro ***
Phlox Flox delením
Plantago Skorocel 4.* delením
Primula Prvosienka 3.-4. delením
Pyrethrum parthenium Rimbaba obyčajná 4.-5.(-6.) delením
Ranunculus Iskerník 3. delením
Rudbeckia hirta Rudbekia srsnatá 3.-4. delením
Salvia – vytrvalé druhy Šalvia – vytrvalé druhy 3.-4. delením
Saxifraga Lomikameň 3.-4.* delením
Scutelaria Šišak 3.-4. delením
Sedum Rozchodník delením, koreňové, stonkové a listové odrezky
Sempervivum Rozchodnica delením ružíc
Silene Silenka 3.-5. delením
Sisyrinchium Mečovka 4. delením
Tragopogon Kozia brada 3.-4.  
Trifolium Ďatelina 4.  
Trollius altissimus Žltohlav najvyšší 3.-4. delením
Typha Pálka delením
Vicia Vika 4.-5.  
Viola Fialka 4.-5. delením
vytrvalé trávy vytrvalé trávy 3.-5. delením

Սալատային Սոխ

Ապրիլից մայիս կամ օգոստոսին սերմերը ցանեք հողի մեջ (մինչեւ 0,5 սմ խորքով): Տեղը մաքրեք մոլախոտից (դա կարեւվոր է հատկապես սերմերի ծլելու համար) եւ հետեւեք հողը ցամաք լինի: Հետագայում սալատի սոխը պահանջկոտ չե: Դա առաջեցնում է խիտ փնջեր որոնք հարկավոր է առանձնացնել եւ ցանել ամեն 2–3 տարի:

Ձմեռվա գալուց առաջ սոխը (արմատները) փորվում են, բացեք հողի մոտ 10 սմ, թողեք մի քիչ չորանա, սոխերը դարսեք շերտերով տան մոտ եւ ծածկեք թափված տերեւներով: Ձմեռը (սառը եղանակին՛ դեկտեմբերից մինչեւ փետրվար) ամեն շաբաթ արմատները հանեք եւ թողեք 2–3 օրով 10 oC ջերմաստիճան տակ: Հետո ցանեք ծաղկամանի մեջ եւ տեղավորեք տան պատուհանի վրա (ներսից): Մեկ շաբաթ հետո սոխը կսկսի «բացվել» եւ մեկ ամսվա ընդացքում կունենք վիտամին С ով հարուստ սոխեր:

Սամիթ, ռազիան, չաման, անիսոն

Սերմերը ցանվում են ապրիլին առանձին կամ որպես լրացուցիչ կուլտուրա, օրինակ գազարի հետ: Հետեւյալ պահանջները միայն մոլախոտերից մաքրելն է եւ ջրելը: Վարունգների սեզոնին կարող եք սամիթը ավելացնել պահածոների մեջ: Վեգետացիայի ծամանակ չամանի տերեւները կարող եք օգտագործել սուպերի, սալատների կամ մսի գարնիրի մեջ: Ռազիանի, չամանի եւ անիսոնի սերմերից կարող եք եփել շատ օգտակար թեյ վատ մարսողության դեմ: Աշնանը կարող եք հավաքել ռազիանի եւ չամանի արմատները (նույնպես մաղադանոսի) եւ օգտագործեք բանջարեղենի սուպի համար:

Պղպեղ, լոլիկներ եւ բադրջան – սերմերի ցանելը

Մարտի երկրորդ կեսին սերմերը 2–3 հատով ցանեք կավի հողող ծաղկմանի մեջ (տրամագիծը 6–8 սմ, բարձրությունը 8 սմ կամ ավելի): Ծաղկամանները դրեք լուսավոր բայց ոչ շատ տաք տեղ (տան ջերմաստիճանը բավական է): Շատ բարձր ջերմաստիճանը հարմար չե, քանի որ բույսերը տեղափոխելու ծամանակ հնարավոր է ջերմաստիճային շոկ ստանան: Բույսերը տանը պահեք մինչեւ մայիսի 15ը, հետո տնկեք հողի մեջ:

Լոբազգի – լոբի, ոլոռահատիկ, սոյա, գետնակաղին

Լոբին, ոլոռահատիկը, սոյան ցանվում են անմիջապես հողի մեջ: Գետնակաղինը հարկավոր է նախօրոգ աճեցնել լոլիկի նման: Հիվանդությունների տարածվելու պատճառով հարկավոր չե ցանել նույն տեղում 3–6 տարուց ավելի:

Տեսակ Ցանում Սերմերի հավաքելու ծամանակ
  ժամանակ խորություն սմ ձեւ  
Լոբի թփաձեւ (սերմերի համար) 5.-6. 5 փոսերի մեջ տարածությունով 40×40 սմ 7.-10.
Լոբի թփաձեւ (պատճի համար) 5.-7. 5 փոսերի մեջ տարածությունով 40×40 սմ պատիճներ 6.-10.
Լոբի մագլցող 5. 6–8 փոսերի մեջ տարածությունով 80×80 սմ 8.-10.
Սոյա 1.-5.5. 4–5 շարքերով 40 սմ տարածությունով, բույսերի հեռավորությունը մեկ շարքում 5 սմ 9.-10.
Գետնակաղին նախօրոգ աճեցում 3.-4., սածիլի տնկում 5.; լավ բերքի համար հարկավոր է ջերմոց; տանը շատ հաճախ հիվանդանում է բորբոսանքից փոսերի մեջ տարածությունով 40×40 սմ, հողը հարկավոր է լավ հողմահարված լինի, քանի որ ծաղկելուց հետո պատճիները մտնում են հողի մեջ 8.-9.(-12.)
Ոսպ 4.-5. 4 շարքերում տարածությունով 25 սմ, բույսերի հեռավորությունը մեկ շարքում 5 սմ 8.-9.

Սերմերի ցանելը նույնն է ինչպես որ միամյա բույսերի ցանելը, միայն մեկ տարբերություն կա: Ցրտակայուն տեսակների սերմերը հարկավոր է սառցնել: Այդ պատճառով նրանք ցանվում են մարտին-ապրիլին եւ թողնվում են այգում կամ պատուհանի վրա դրսի կողմից, որպեսղի ցուրտը եւ ցածր ջերմաստիճանը կարողանան ազդել սերմերի վրա:

Ոչ ցրտակայուն տեսակների սերմերը (տանը – ակացիա,եվկալիպտ, Protea, դափնի,…) ցանեք որպես միամյա բույսերը եւ պահպանեք 20–25 oC ջերմաստիճան տակ:

Ցանելու խորությունը կախված է սերմերի չափից: Էվկալիպտի մանր սերմերը չեն ծածկվում, միայն սեղմվում են հողի մեջ: Մնացած մանր սերմերը ծածկվում են հողի բարակ շերտով: Ավելի խոշոր սերմերը (կաղնին, ձիթապտուղը) ցանվում են 3–5 սմ խորությունով: Ավելի մեծ սերմերը (շագանակը, ընկույզը) ցանվում են 5–10 սմ խորությունով:

Printed from neznama adresa