Хошқәўмет уршық формалы алманы өсириў

Базар экономикасының раўажланыўы өзи менен түрли өзгерислерди алып келеди. Усылардан бири аўыл хожалық ислеп шығарыў интенсификациясы болды, ислеп шығарыў эффектин көтериўге ҳәм базардағы ислеп шығарыўшылар бәсекилесиўине туўырланған. Бағбаншылықта өсириў ушын майданнан туўры пайдаланыў, булл интенсификация тереклериниң бәлент кронынан тартып ең пәс путаларына өтиў дегени. Пәсрек крон тереклерин өсириў көплеп пайдаға ийе, жумысты жеңиллестиреди ҳәм мийўе сыпатын жаңа дәрежеге қояды. Алмаларда пәсрек кронлы тереклердиң намаяндалары болып өсиўши тереклер болып есапланады “хошқәўмет уршық”, “супер қәўметли уршық”, “қуяшлы оқ” (solar axe) ҳ.т.б. Перспективли ҳәм пайдалы болып “хошқәўмет уршық” көринисиндеги терек есапланады.

“Хошқәўмет уршық” өсирилген шәкил есапланып, үлкен ислеп шығарыў, бағлар ушын да аталған. Көплеп заманагөй тереклерди егиў ҳәм путаларды тап усы шәкилде өсирилип атыр. Тийкарынан алмалыларда ҳәм алмурт, басқа мийўелеридиң түрлеринде де ислетиў мүмкин (гилас, смародина,). Алма крон менен хошқәўмет уршық“ узағы менен 2,2–2,5 метр өсириледи. Бул бәлентлик әпиўайы пәрўериш ҳәм қырманды жыйыўды талап етеди. Туўры пәрўериш қылғанда минимал 80 % мийўелер тўры жерден жыйналыўы тийис. Қалың егинди өз нәўбетинде тар интервал арқалы қыламыз, әмелиятта тереклер арасындағы қатарлар 0,8–1,2 метр масапаға ислетиледи, қатарлар механизациясының ислетилиўине байланыслы болып бир- биринен 2,5–3,5 м ажыратылады. Бул өз нәўбетинде гектарға 3000–3500 дана тереклерди егиўди өз ишине алады. Усындай тығыз егинлер болыў ушын нәллерди зәрүр, нимжан өсетуғын яки максимум өсиўшилери. Алмада M9 пайбент стандарт болып есапланады, басқа пайбентлер де бар мысалы: J-TE-E, F, G, H, J-OH-A, M27, MM106. Күшсиз өсиўши пайбент ҳәм олардың/ шама менен 30–40 см шуқырлығына/ тамырлы системасы менен бирге зәрурли таянш конструкциясы ҳәм ығаллық системасының қурылысы байланыслы. Акация яки бетон столбалардан қылынған рейкалар стандарт конструкция есапланады, буларға 3 қатарлы бәлентлиги 60–120 ҳәм 180 см полат сым тартылады. Усы конструкция тереклердиң кыйсайыўына қарсы таянш, соның менен бирге ол орта шақалары ҳәм кронның пайда болыўы менен байланыслы, және алмалар менен қапланған денесин байлаў ушын. Суўғарыў ушын тамшылап суўғарыўдан пайдаланылады, жүдә пайдалы есапланып, тамырларына тәсир етип олның жәрдеминде қосымша төгинлеў мүмкин. „Хошқәўмет уршық“ тың асасый бир неше пунктларда көриўиңиз мүмкин:

• әпиўайы пәрўеришлеў – минимал кесиў классик фигуралар менен салыстырғанда, жыйым туўры жерден әпиўайы, тийкарғысы пайдалы қорғаў,
• мол ҳасылдарлық – бир кронлы тереклерден 40–50 t/g жыйыў мүмкин, айырымлары оннанда көп
• мийўелердиң жоқары – идеал жақтылық себепли усы шараяттың пайда болыўы менен – мийўелери тойымлы рең алады, тегислеў ҳәмс пискен, қурамындағы ахзықлық затлар қөп
• тез мийўеге кирисиў – путаланған лары тез мийўе береди. Айырымлары биринши жылы мийўе береди
• жоқары нәтийжелилик ҳәм маляны қайта тәмийнлеў.

Егин материялы сыпатында бизбир жыллы ҳәм еки жыллық өсимликлерден пайдаланамыз. Олар әпиўайы тамырлардан тарқалыўы яки алдынғы жас ңәўшелерден пайда болады. Биз оларды классик усыл менен егемиз, бирақ таяншты егинниң шуқырына қылыў керек. Емленгеннен кейин егин кеминде 10 см жоқарыда болыўы тийис. Бул менен пайбенттиң күшсиз тәсири сақланып қалады, солай етип биз түрдиң өзгерип кетиўинен қашамыз.

Кронды кесерде ҳәм форма берерде биз оның ақырғы формасы ҳаққында ойлаўымыз керек, туўры пәрўеришленген кронды физиологик өсиўдиң ҳәм мийўе бериў принциипинде толық усы тенректиң жасап кетиўин тәмийнлеп береди. Сақсет бәлент денесин 2–2,5 м өсириў болып, сонда крон каркасының шақалары көбирек яки туўры спиралда жайласады. Онда мийўе беретуғын жас әўлад болады. Каркас шақаларының өсипа кетиўине жол қоймаң. Бул нәўбетинде теректиң теңлигин, оның формасын бузады ҳәм пайдалы азығын ҳәм күшин бөлиўге алып келеди. Терек өмири пирамида симоб формасын сақлап қалады, қуяш нурын идеал түрде сәклап алыў уш

««« Алдыңғы мақала: Қыйылған шөп пенен не қылыў керек? Кейинги мақала: Темеки Nicotiana glauca – балконлы пейзажлы өсимликлер »»»

Екшемби 4.10.2009 10:19 | Баспа | Өсимликлерди өсириў усыллары