Xoshqáwmet urshıq formalı almanı ósiriw

Bazar ekonomikasınıń rawajlanıwı ózi menen túrli ózgerislerdi alıp keledi. Usılardan biri awıl xojalıq islep shıǵarıw intensifikaciyası boldı, islep shıǵarıw effektin kóteriwge hám bazardaǵı islep shıǵarıwshılar básekilesiwine tuwırlanǵan. Baǵbanshılıqta ósiriw ushın maydannan tuwrı paydalanıw, bull intensifikaciya terekleriniń bálent kronınan tartıp eń pás putalarına ótiw degeni. Pásrek kron tereklerin ósiriw kóplep paydaǵa iye, jumıstı jeńillestiredi hám miywe sıpatın jańa dárejege qoyadı. Almalarda pásrek kronlı tereklerdiń namayandaları bolıp ósiwshi terekler bolıp esaplanadı “xoshqáwmet urshıq”, “super qáwmetli urshıq”, “quyashlı oq” (solar axe) h.t.b. Perspektivli hám paydalı bolıp “xoshqáwmet urshıq” kórinisindegi terek esaplanadı.

“Xoshqáwmet urshıq” ósirilgen shákil esaplanıp, úlken islep shıǵarıw, baǵlar ushın da atalǵan. Kóplep zamanagóy tereklerdi egiw hám putalardı tap usı shákilde ósirilip atır. Tiykarınan almalılarda hám almurt, basqa miyweleridiń túrlerinde de isletiw múmkin (gilas, smarodina,). Alma kron menen xoshqáwmet urshıq“ uzaǵı menen 2,2–2,5 metr ósiriledi. Bul bálentlik ápiwayı párwerish hám qırmandı jıyıwdı talap etedi. Tuwrı párwerish qılǵanda minimal 80 % miyweler twrı jerden jıynalıwı tiyis. Qalıń egindi óz náwbetinde tar interval arqalı qılamız, ámeliyatta terekler arasındaǵı qatarlar 0,8–1,2 metr masapaǵa isletiledi, qatarlar mexanizaciyasınıń isletiliwine baylanıslı bolıp bir- birinen 2,5–3,5 m ajıratıladı. Bul óz náwbetinde gektarǵa 3000–3500 dana tereklerdi egiwdi óz ishine aladı. Usınday tıǵız eginler bolıw ushın nállerdi zárúr, nimjan ósetuǵın yaki maksimum ósiwshileri. Almada M9 paybent standart bolıp esaplanadı, basqa paybentler de bar mısalı: J-TE-E, F, G, H, J-OH-A, M27, MM106. Kúshsiz ósiwshi paybent hám olardıń/ shama menen 30–40 sm shuqırlıǵına/ tamırlı sisteması menen birge zárurli tayansh konstrukciyası hám ıǵallıq sistemasınıń qurılısı baylanıslı. Akaciya yaki beton stolbalardan qılınǵan reykalar standart konstrukciya esaplanadı, bularǵa 3 qatarlı bálentligi 60–120 hám 180 sm polat sım tartıladı. Usı konstrukciya tereklerdiń kıysayıwına qarsı tayansh, sonıń menen birge ol orta shaqaları hám kronnıń payda bolıwı menen baylanıslı, jáne almalar menen qaplanǵan denesin baylaw ushın. Suwǵarıw ushın tamshılap suwǵarıwdan paydalanıladı, júdá paydalı esaplanıp, tamırlarına tásir etip olnıń járdeminde qosımsha tóginlew múmkin. „Xoshqáwmet urshıq“ tıń asasıy bir neshe punktlarda kóriwińiz múmkin:

• ápiwayı párwerishlew – minimal kesiw klassik figuralar menen salıstırǵanda, jıyım tuwrı jerden ápiwayı, tiykarǵısı paydalı qorǵaw,
• mol hasıldarlıq – bir kronlı tereklerden 40–50 t/g jıyıw múmkin, ayırımları onnanda kóp
• miywelerdiń joqarı – ideal jaqtılıq sebepli usı sharayattıń payda bolıwı menen – miyweleri toyımlı reń aladı, tegislew háms pisken, quramındaǵı axzıqlıq zatlar qóp
• tez miywege kirisiw – putalanǵan ları tez miywe beredi. Ayırımları birinshi jılı miywe beredi
• joqarı nátiyjelilik hám malyanı qayta támiynlew.

Egin materiyalı sıpatında bizbir jıllı hám eki jıllıq ósimliklerden paydalanamız. Olar ápiwayı tamırlardan tarqalıwı yaki aldınǵı jas ńáwshelerden payda boladı. Biz olardı klassik usıl menen egemiz, biraq tayanshtı eginniń shuqırına qılıw kerek. Emlengennen keyin egin keminde 10 sm joqarıda bolıwı tiyis. Bul menen paybenttiń kúshsiz tásiri saqlanıp qaladı, solay etip biz túrdiń ózgerip ketiwinen qashamız.

Krondı keserde hám forma bererde biz onıń aqırǵı forması haqqında oylawımız kerek, tuwrı párwerishlengen krondı fiziologik ósiwdiń hám miywe beriw princiipinde tolıq usı tenrektiń jasap ketiwin támiynlep beredi. Saqset bálent denesin 2–2,5 m ósiriw bolıp, sonda kron karkasınıń shaqaları kóbirek yaki tuwrı spiralda jaylasadı. Onda miywe beretuǵın jas áwlad boladı. Karkas shaqalarınıń ósipa ketiwine jol qoymań. Bul náwbetinde terektiń teńligin, onıń formasın buzadı hám paydalı azıǵın hám kúshin bóliwge alıp keledi. Terek ómiri piramida simob formasın saqlap qaladı, quyash nurın ideal túrde sáklap alıw ush

««« Aldıńǵı maqala: Qıyılǵan shóp penen ne qılıw kerek? Keyingi maqala: Temeki Nicotiana glauca – balkonlı peyzajlı ósimlikler »»»

Ekshembi 4.10.2009 10:19 | Baspa | Ósimliklerdi ósiriw usılları