Piyazlardı hám ósimliklerdi egiw
Satıp alınǵan ósimliklerdi (eginlerdi), pochtadan alıp kelingenlerin, qadaqtan shıǵarıp qarańǵıraq orınǵa 2–3 kúnge jaylastırıń. Simzde ekinshi imkaniyat da bar olardı birden egiw, keyin bolsa bir nárse menen eki kúnge qıya qılıp jabıp qoyıw (máselen koncelyar qaǵaz benen, doska menen) olardı quyashtan tuwrıdan- tuwrı nurlanıwdan saqlaw ushın. Bolmasa siz oldardı quyash nurlarınan zıyanlandırıp qoyasız.
Ósirilgen ósimliklerdi aldınnan kóshiriw
Ósimliklerdiń ólshemine tuwrı keletuǵın shuqır qazıń. Ósimlikti túbekten shıǵarıń (mabada bos qadaqlanǵan ósimliklerdi qapdan celofanlı paketlerde) hám tamırları menen páske, hámme tamanların tuwırlap shuqırshaǵa jaylań. Shuqırshaǵa azǵana suw quyıń tartılǵannan keyin, ósimlikti topıraq penen kómiń. Usı jol menen basqa ósimliklerdi kóshiriń. Kóshirip bolǵannan keyin orınlardı yaki klumbdı jańa egilgen ósimliklerge suw kuyıń. Birinshi kúnleri egiwden soń ósimliklerdi abaylap qarap suwǵarıń, ıssı kúnleri, jazıyrama kúnleri olarǵa sayaban qılıń. 1–3 hápte dawamında ósimlikler pútkilley tamırlap topıraqqa birigip ketedi, sonnan keyin baǵdaǵı basqa ósimlikler sıyaqlı qarań …
Piyazlılardı hám tamır miywelilerdi kóshiriw
Birinshiden piyazlılardı hám tamır miywelilerdi kóshiriw egejaq bolǵan orındı qazıń (keyin tek ulıwma „piyazlılar“ atı menen). Egiwden aldın piyazlılardı qaǵazlı qapshalarǵa shıǵarıń. Kereklishe shuqır qazıń (kestege qarań) hám joqarı vegetativ tóbeligine piyazshanı jaylastırıń. Ayırım túrleriniń teris egilgen piyazshaları nabıt bolıwı múmkin. Keyin piyazshanı kómiń hám topıraqtıń ústin qattı tegislep kómiń. Eger hawa qurǵaq bolsaegiwden keyin topıraqtı jaqsılap suwǵarıń. Eger siz, máselen jaz ortasında lalalardı ekseńiz (olardı saqlawǵa orın bolması yaki siz dem alıwǵa ketetuǵın bolsańız, onda olardı suwǵarıw shárt emes. Piyazshalar dem aladı hám birinshi gúz jawınları menen ósiwdi baslaydı.
Mayda piyazshalar ónimsiz topıraqlarda ósirilgen bolsa, kishirek shuqırshalaroǵa egiń. Egiwdiń shuqırshası piyazdıń ushınan topıraqtıń bóleginen deyin bolǵan masapa esaplanadı.
Piyazshalar jerden jer astındaǵı bólekleri nabıt bolǵannan keyin suwırıladı (bull gladioustan tısqarı barlıq piyazlarǵa tiyisli) – jazdıń basında jılolı qurǵaq waqtında sonıńday qurǵaq may ayında bolıwı múmkin. Piyazlılardıń kópǵana túrlerin jerden suwırıp alǵannan keyin, qurǵaq orında gúzgeshe saqlaw múmkin (mısalı chesnok, shafran, lalalar). Basqa túrleri: máslelen liliyalar, qara jılanlı piyaz, ptichemlechnik hám kupenelerdi qurǵaq orında saqlaǵanda zıyan jetedi, nabıt bolıwları múmkin. Piyazshalarınıń qurıwın jaqtırmaǵan túrlerdi topraqtan topıraqqa qurǵaq jayda olardı uzaq waqıt saqlamasdan kóshiriw jaqsıraq (bir hápte tura aladı onnan artıq men qaldırmaǵan bolar edim).
| Tur | egiw waqtı | egiw shuqırlıǵı sm de |
| Onsha úlken bolmaǵan chesnok piyazshaları menen 2 sm ge – máselen: Allium carinatum, flavum, molly, oleraceum, scorodoprasum | 7.-10. | 5–8 |
| Úlken chesnok piyazshası menen 10 sm ge – máselen: Allium giganteum, karataviense, nigrum | 7.-10. | 10–15 |
| Colchicum – gúzgi waqtınshalıq | 8. | 15 |
| Crocus – sortları báhárde gúlleytuǵın (Crocus chrysanthus, Crocus vernus) | 10. | 9 |
| Crocus – sortları gúzde gúlleytkǵın (Crocus sativus) | (7.-)8. | 9 |
| Gladiolus (baǵ sortları) | 4.-5. | 10 (maydalari 5) |
| Gladiolus – (ekzotik botanik shaqaları) | 9. | 5–8 |
| Lilium candidum – Aq liliya | 8. | 3 |
| Lilium – Liliyanıń basqa túrleri | 9.(-10.) | 5–15 navga muvofiq |
| Muscari | 7.-10. | 8–10 |
| Narcissus | 8. | 10 |
| Ornithogallum umbelatum | 7.-10. | 10 |
| Polygonatum – Kupena | 8.-10., 2.-3. | 10 |
| Onsha úlken bolmaǵan lalalar úlken bolmaǵan piyazshalar menen Tulipa chrysantha, tarda, saxatilis, turkestanica, urumiensis | 10. | 10 |
| Úlken lalalar – Greyga lalası (Tulipa gregii), Fostera lalası (Tulipa fosteriana), Kaufman lalası (Tulipa kaufmanniana) hámp baǵdaǵı gibritler | 10. | 12–14 |
Teńgeshe piyazshalı liliyanıń kóbeyiwi
Teńgeshe piyazshalı liliyanıń kóbeyiw úlkisi
Liliyanıń eń ápiwayı kóbeyiw usılı bull teńgesheli piyazshadır.
Teńgesheli piyazshalardıń eń jaqsısı onsha úlken bolmaǵan sozıńshaq túrdegi yashikke (haywanlardıń ıdısına uqsas) shuqırlıǵı 1–2 sm (teńgeshe ústindegi grunttıń qalıńlıǵı) hám usınday sharayatqa kúndizgi temperatura 25–30 °C, keshte 22 °C (keshte temperatura jánede pás bolıwı múmkin, sonıń ushın baslısı kúndizgi tuwrı keletuǵın temperaturadır) (máselen: oranjereya, ıssıqxana, bólme aynası). Substrat qurǵaq bolıwı tiyis. Usı sharayatlarda teńgeshelerdiń tómengi bóliminde tez jańa piyazshalar qáliplesedi. Bir teńgeshede 1–3 ay boyı 2–3 úlkenligi 1 sm keletuǵın piyazshalar qálitplesedi. Eger teńgesheler iyul aqırında terilgen hám egilgen bolsa, onda sentyabr yarımında siz olardı terip klumbqa 2 sm bolǵan shuqırlıqta egiwińiz múmkin. Bir teńgeshesi menen bir piyazshanı bir birinen shama menen 4 sm bolǵan masapada egiń. Klumbda 4–6 jıllıq óstirilgen keyin siz birinshi tayıpalı, gúllewge meyil piyazlardı alasız.
Piyazshalardı tuqımlardan kóshiriw
Ayırım piyazshalardıń túrlerin tuqımlardan kóbeytiriw júdá tez hám qol keledi. Tuqımlardı mart- aprel aylarında tuwrı topraqqa yaki tayarlanǵan túbekke shuqırlıǵı 0,5 –1 sm li shuqırshaǵa egiń. Birinshi jılı olardı kóshirmeń, sol jerde qaldırıń. Ayırım túrleri sizde keyingi jılda gúllewi múmkin. Kóp túrleri eginnen keyin 2–5 jılǵa gúlleydi. Nızam boyınsha, kishirek túrleri tezirek gúlleydi, úlkenireklerine qaraǵanda.
««« Aldıńǵı maqala: Ósimliklerdi tuqımlardan kóbeytiw Keyingi maqala: Biz avokado ósiremiz »»»
Ekshembi 4.10.2009 21:13 | Baspa | Ósimliklerdi ósiriw usılları
KPR klubı haqqında
Ósimliklerdi ósiriw hám egiw tájriybelerińiz benen bólisiń. Bul haqqında ózińizdiń ana tilińizde maqala jazıń hám onı Botaniks jurnalında jarıqqa shıǵarıń! Bunnan da kóbirek maǵlıwmat ushın biz benen baylanısıń.