Ösımdıkterdı ūryqtardan ösıru nūskauy
Bır jyldyqtar
Köp jasarlar
Kökönıster
Rezanets piiazy
Askök, fenhel, tmin, anis
Paprika, qyzanaqtar jäne baklajan – ūryqtardy egu
Būrşaq tūqymdasy – fasol, asbūrşaq, soia, jer jañğağy (arahis, kitai jañğağy)
Ağaştar jäne būtalar
Bır jyldyqtar
Bır jasarlardy aldyn ala ösıru üşın jenıldeu substrattardy qoldanğan jön (jermen torftyn qosyndy 1:0–3). Aiazğa sezımtal türlerın aldymen qatpaityn jerde otyrğyzyñyz (päter, oranjereia, qabyrşaqpen (plenkamen) jabylğan köşethana) sodan soñ 15 mamyrdan keiın ğana aşyq aspan astynda otyrğyzynyz.
Ydysty üstınde 2 sm kalatyndai topyraqpen toltyryñyz. Ūryq oramyn aşyp ydysqa bırqalypty sebıñız. Ūsaq ūryqtardy (ülkendıgı köknär dänıdei) üstınen topyraq salmağan dūrys. Irı ūryqtardyñ üstıne jūqa qabatqyp (0,5–1 sm) topyraq sebınız.
Seuıp bolğan soñ ydystardy şynymen jamyldyryñyz (köbınde ol üstıne topyraq sebılmeitın ūsaq ūryqtarğa qajet). Qūnde 5–10 minutke şynyny aşyp tūryñyz. Eñ bırınşı tübırşıkter paida bolğanda, jas ösımdıkterdıñ üstıne öte jūqa qabatqyp (1–2 mm) sebıñız, odan keiın ony şynymen jappañyz. Jas ösımdıkterge jeterlı jaryq qajet.
Egerde Sız ūryqtardy jiı otyrğyzsañyz, jas ösımdıkterdıñ 2 japyrağy şyqqanda, ony bır-bırlep ydystarğa otyrğyzuğa bolady.
Ūsaq ūryqtardyñ (zyğyr) üstıne topyraq sebu qajetı joq, tek ğana ekken soñ topyraqty tyrmamen tyrmalap jıberıñız. Jügerı men künbağardy ekkende 5–10 sm tereñdıkke är şūnqyrğa 2–3 ūryq salyñyz.
Bır jasar ösımdıkterdıñ köp türın bırden jerge eguın nemese aldyn ala ydysqa ösırıp alu üşın qalauğa bolady. Aldyn ala ydysta egılgen ösımdıkter 1–2 ai būryn güldeidı.
Egu oryny: A – oranjereia, köşethana, päter terezesı, temperatura 20–25 °C B – tūra jerge
Tsifralar ailardy belgıleidı, – (syzyqşa) seiantsylar ūryqtar ydysqa egılmei, bırden ösetın jerıne egıledı degendı bıldıredı.
| Latyn atauy | Slovak atauy | Egu oryny | Egu merzımı | Otyrğyzu |
| Ageratum mexicanum | Agerát mexický | A | 1.-3. | 5. |
| Agrostemma githago | Kúkoľ poľný | B | 9.-10. / 4. | – |
| Amaranthus | Láskavec | B | 4. | – |
| Antirrhinum majus | Papuľka väčšia | B | 4. | – |
| Bidens ferulifolia | Dvojzub metlinatý | A | 2.-3. | 5. |
| Callistephus chinensis | Astrovka čínska | A / B | 3. / 4. | 4.-5. |
| Capsicum sp. | Paprika | A | 3. | 5. |
| Carthamus tinctorius | Požlť farbiarska | B | 4. | – |
| Centaurea imperialis | Nevädza cisárska | B | 4. | – |
| Crupina vulgaris | Krupina obyčajná | B | 3.-4. | – |
| Convonvulus triocolor | Pupenec trojfarebný | B | 4. | – |
| Cucurbis sp. | Tekvica | A / B | 4. | 5. / netreba |
| Cuphea lanceolata | Kufea širokolistá | A | 3.-4. | 5. |
| Dipsacus laciniatus | Štetka laločnatá | B | 9.-11. / 2.-3. | – |
| Dorotheanthus bellidiformis | Poludňovka sedmokrásková | A | 3.-4. | 5. |
| Eragrostis abyssinica | Milota habešská | A | 3.-4. | 5. |
| Eschscholtzia californica | Slncovka kalifornská | A / B | 3. / 4. | – |
| Felicia heterophylla | A / B | 3. / 4. | 5. | |
| Gazania rigens | Gazánia ohnivá | A | 3.-4. | 5. |
| Chrysanthemum coronarium | Chrysamtémovka vencovitá | B | 4. | – |
| Ipomea purpurea | Povojník purpurový | B | 4. | – |
| Lavatera trimestris | Slezovec trojmesačný | B | 4. | – |
| Linum | Ľan | B | 4. | – |
| Lopezia racemosa | Lopézia strapcovitá | A | 3. | 5. |
| Mirabilis jalapa | Nocovka jalapská | A / B | 3. / 4. | 5. |
| Nicandra physalodes | Nikandra machovkovitá | A | 4. | 5. |
| Nicotiana rustica | Tabak dedinský | A | 3.-4. | 5. |
| Nicotiana tabacum | Tabak fajčiarsky | A | (2.-)3.-4. | 5. |
| Nigella damascena | Černuška damascénska | B | 4. | – |
| Nigella orientalis | Černuška východná | B | 4. | – |
| Papaver rhoeas | Mak vlčí | A | 9.-11. / 3.-4. | – |
| Papaver somniferum | Mak siaty | B | 4. | – |
| Phalaris canariensis | Lesklica kanárska | B | 4. | – |
| Portulaca grandiflora | Portulaka veľkokvetá | A | 3.-4. | 5. |
| Riccinus communis | Ricín obyčajný | A / B | 3.-4. / 4. | 5. |
| Salvia splendens | Šalvia ohnivá | A | 2.-4. | 5. |
| Solanum pseudocapsicum | Ľulok paprikový | A | 3. | 5. |
| Tagestes | Aksamietnica | A / B | 4. | 5. |
| Tithonia rotundifolia | Titónia okrúhlolistá | A / B | 3.-4. / 4. | 5. |
| Ursinia anethoides | Urzínia kôprolistá | A / B | 4. | 5. |
| Zea mays | Kukurica siata | B | 4. | 5. |
| Zinnia elegans | Cínia pôvabná | A / B | 4. | 5. |
| jednoročné okrasné trávy: Aegilops, Bromus, Hordeum, Lagurus ovatus | jednoročné okrasné trávy: mnohoštet, stoklas, jačmeň, zajačí chostík | A / B | 4. | 5. / netreba |
Köp jasarlar Köp jasar ösımdıkterdıñ ūryqtaryn egu ädısı bır jasar ösımdıkterdıkı sekıldı. Köp jasar ösımdıkterdıñ bär türlerın bırden dalağa otyrğyzuğa bolady (aldymen ağaştardyñ jartylai kölenkesınde, sodan soñ aşyq künnın astynda).
| Latynşa | Slovakşa | Egu merzımı | Vegetativtık köbeitu |
| Achilea | Rebríček | 4. | delením |
| Ajuga | Zbehovec | – | delením |
| Alisma | Žabník | 4.-5. | delením |
| Alyssum | Tarica | 4. | delením |
| Anemone | Veternica | 3.-4. | delením |
| Anthemis tinctoria | Ruman farbiarsky | 4. | |
| Aquilegia | Orlíček | 3.-5. | delením |
| Aristolochia | Vlkovec | 4.-5.* | delením |
| Aruncus vulgaris | Udatník lesný | – | delením |
| Asarum europaeum | Kopytník európsky | – | delením |
| Atropa bella-dona | Ľuľkovec zlomocný | 4.-5. | |
| Batrachium | Močiarka | – | delením |
| Calendula officinalis | Nechtík lekársky | 3.-5. | |
| Callitriche | Hviezdoš | – | delením |
| Campanula sp. | Zvonček | 3.-4. | delením |
| Carex | Ostrica | 3.-4.* | delením |
| Carlina | Krasovlas | 3.-4. | |
| Convalaria | Konvalinka | – | delením |
| Corydalis | Chochlačka | – | delením |
| Dianthus | Klinček | 6.-8. | delením |
| Digitalis | Náprstník | 6.-8. | delením |
| Echinacea purpurea | Echinacea purpurová | 3.-5. | delením |
| Echium | Hadinec | 9.-10., 3.-4. | |
| Eleocharis | Bahnička | – | delením |
| Euphorbia | Prýštec | – | delením |
| Filago arvensis | Bielolist obyčajný | 3.-4. | |
| Gaillardia ariasta | Kokarda ohnivá | 4. | delením |
| Geranium | Pakost | 4.-5. | delením |
| Hacquetia | Hviezdnatec | – | delením |
| Helianthus decapetalus | Slnečnica | – | delením |
| Hemerocallis | Ľaliovka | 4.* | delením |
| Hepatica | Pečeňovník | – | delením |
| Hieracium | Jastrabník | 3.-4.* | delením |
| Hosta x undulata | Funkia | – | delením |
| Hypericum | Ľubovník | 4.* | delením |
| Chamomilla recutita | Rumanček pravý | 9.-11., 3.-4. | |
| Inula | Oman | – | delením |
| Iris pseudoacorus | Kosatec žltý | 3.-4.* | delením |
| Iris – ostatné druhy | Kosatec – ostatné druhy | 3.-4.** | delením |
| Isopyrum | Veterník | 3.-4. | delením |
| Jovibarba | Skalnica | – | delením ružíc |
| Juncus | Sitina | 3.-4.* | delením |
| Lamiaceae – Acinos, Calamintha, Lamium, Teucryum, Thymus | hluchavkovité – dušovka, marulka, hluchavka, hrdobarka, materina dúška | 3.-4.* | delením |
| Lemna, Wolfia | Žaburinka, Wolfia | – | delením |
| Leucanthemum | Margarétka | 3.-5. | delením |
| Linum – vytrvalé druhy | Ľan – vytrvalé druhy | 3.-5. | delením |
| Lupinus polyphyllus | Lupína mnoholistá | 3.-5. | delením |
| Luzula | Chlpaňa | 3.-4.* | delením |
| Lychnis | Kukučka | 3.-5. | delením |
| Lysimachia | Čerkáč | – | delením |
| mäsožravé rastliny | mäsožravé rastliny | 4.-7. *** | delením; in-vitro *** |
| paprade | paprade | celoročne *** | delením; in-vitro *** |
| Phlox | Flox | – | delením |
| Plantago | Skorocel | 4.* | delením |
| Primula | Prvosienka | 3.-4. | delením |
| Pyrethrum parthenium | Rimbaba obyčajná | 4.-5.(-6.) | delením |
| Ranunculus | Iskerník | 3. | delením |
| Rudbeckia hirta | Rudbekia srsnatá | 3.-4. | delením |
| Salvia – vytrvalé druhy | Šalvia – vytrvalé druhy | 3.-4. | delením |
| Saxifraga | Lomikameň | 3.-4.* | delením |
| Scutelaria | Šišak | 3.-4. | delením |
| Sedum | Rozchodník | – | delením, koreňové, stonkové a listové odrezky |
| Sempervivum | Rozchodnica | – | delením ružíc |
| Silene | Silenka | 3.-5. | delením |
| Sisyrinchium | Mečovka | 4. | delením |
| Tragopogon | Kozia brada | 3.-4. | |
| Trifolium | Ďatelina | 4. | |
| Trollius altissimus | Žltohlav najvyšší | 3.-4. | delením |
| Typha | Pálka | – | delením |
| Vicia | Vika | 4.-5. | |
| Viola | Fialka | 4.-5. | delením |
| vytrvalé trávy | vytrvalé trávy | 3.-5. | delením |
- Kökönıster
Rezanets piiazy
Ūryqtardy az ğana tereñdıkke(0,5 santimetrge deiın), tūra jüiekke säuır-mamyr nemese tamyz ailarynda egıñız. Jüiektı ärqaşan dymqyl, aram şöpsız saqtau kerek (ol eñ basymen ösımdıkter şyğa bastağanda qajet). Sodan keiın rezanets-piiazdyñ talaptary ondai “qatal“ emes. Ol qalyn puchoktardy qūraidy, olardy 2–9 jyl saiyn bölıp, bölek otyrğyzu kerek.
Qys bastalmai rezanets-piiazdary (tamyrlaryn) qazyp aluğa (mölşerı 10 sm topyraq qabatyn) bolady, ony azğana keptırıp üidın qasyna salyp (bırneşe qabdatqyp, bır üstıne bırın salyp) tüsken japyraqtarmen jabu kerek. Qysta (aiaz bolğanda: jeltoqsan-aqpan ailarynda) jūma saiyn tamyrlaryn şyğaryp 2–3 künge 10 °C temperaturasynda qaldyryñyz. Sodan soñ ony ydysqa egıp päterdıñ tereze aldyna (ışkı jağynan) qoiyñyz. Mölşerı bır aptadan keiın rezanets-piiazy “gülde“ bastağan soñ Sız bır ai boiy S vitaminıne bai jaña ğana jūlynğan piiazdardyñ japyraqtaryn jinai alasyz.
Askök, fenhel, tmin, anis
Ūryqtardy säuırde bölek nemese ekınşı kultura retınde, mysaly üşın säbızdın qasyna, otyrğyzuğa bolady. Qalğan kütım retınde tek ğana aram şöpten tazalau jäne “eske tüskende“ anda sanda suaruda bolğany. Qiiar mezgılınde asköktı qiiar tūzdağanda qosuğa bolady. Vegetatsiia kezınde tmin japyraqtaryn sorpağa, salattarğa qosuğa bolady jäne de etke garnir retınde paidalanuğa bolady. Fenhel, tmin jäne anis ūryqtarynan jel jäne basqa tamaq qortu qiyndyqtaryna öte paidaly şai qainatuğa bolady. Küzde fenhel jäne tmin (petruşka da) tamyrlaryn jinap, ony kökönıs sorpasyna paidalanuğa bolady.
Paprika, qyzanaqtar jäne baklajan – ūryqtardy egu
Nauryz aiynyn ekınşı jartysynda 2–3 dändı balşyqty topyrağy bar ydysqa (diametrı 6–8 sm, biıktıgı mölşerı 8 sm, odan ülken bolsa da bolady) salyñyz. Ydystardy jaryq, öte jyly emes (päterdıñ temperaturasy jaraidy) orynğa ornalastyryñyz. Öte joğary temperatura bolğany dūrys emes, öitkenı olardy qaita aşyq aspan aspan otyrğyzğanda, olar temperatura özgerısınen „esten tanu” mümkın. Ösımdıkterdı mamyrdyn 15-ne deiın päterde ösırıñız, sodañ son ony tūra jüiekke otyrğyzyñyz.
Būrşaq t
««« Aldyńǵy mátin: Bız dän qoñyzdaryna qarsy küresemız
Kelesi mátin: Badanalardy jäne ösımdıkterdı otyrğyzu »»»
Juma 25.12.2009 13:02 | Qağazğa basu | Ösımdık ösıru tūraly nusqaular
KPR klub tūraly
Ösımdıkterdı ösıru täjıribenızben bölısınız. Sol tūraly maqala jazyp, ony öz tūğan tılınızde Botaniks jurnalyna jariialanyzdar. Tolyğyraq aqparat aluşyn bızben bailanysyñyzdar.
Sanattar: Bári Gazon Palmalar Qylqan japyraqtylar Sañyrauqūlaqtar Suda jäne batpaqta ösetın ösımdıkter Ziiankester Ösımdık ösıru tūraly nusqaular İekzotikalyq ösımdıkter