Soñğy kezde Europağa öte qyzyqty tropikalyq jemısterdı şetten äkelıp jatyr. Men özım cherimoiia jemısterın satyp alyp, dämın körgem. Satuda jiı bolmasa da, ol öte jaqsy dämdıñ arqasynda qaşanda sūranysqa ie bolady.
Chernomoiia Kolumbiiadan Peruğa deiıngı Andy alqaptarynda teñızdıñ deñgeiınen 1500 m biığınde ösetın (Annona cherimola) ağaştyñ eñ jiı paidalanatyn sauda atalymy. Ol alasa jerlerdıñ temperatusynada ösedı, sondyqtan Sız chernomoiiany düniejüzınıñ talai jyly aimaktarynda kezdese alasyz, mysaly, İzrailde, oñtüstık İspaniiada. Osy tūqymdasqa mölşerı 120 tür jatady.
Cherimoiia jemıstın qabyrşyğy küngırt jasyldy-qonyr. Onyñ syrt jağy kedır-būdyrly, ony qysyp alğan barmaqtardyn oryndary qalğan sekıldı. Keibırler ony gont şatyryna ūksastyrady. Pıspegen qatty jemısterın jūmsaru üşın, ony päterdıñ temperaturasynda ūstai tūruğa bolady. Jemıstıñ ışkı jūmsağynyñ tüsı aq sary, dämı ananaspen bananğa ūksas, ülkendıgı būrşaqtai öte ūly 10–20 ūryğy bar. Köbınde ışkı jūmsağyn şikıdei jeidı.
Ūryqtaryn päterde nemese jyly parnikte egıp öne bastauğa bolady. Ösımdıktın şygu uaqyty är-türlı, bıraq ädette 3 aptanyñ ışınde şyğady. Ūryqtardyn jaqsy öngıştıgı üşın temperatura 27 °C şamasynda boluğa tiıs. Ūraq şyqqan üsaq ösımdıkterdıñ tüsı qyzğylt bolady. Alaida, bıraz uaqyttan soñ olardyñ tüsı qoiu jasyl bolady. Ūzyndyğy 10–15 sm japyraqtary jūmyrtqa formasyna ie bolyp syrty mamyqpen basylady, terıs jağynda anyq tamyrlar paida bolady. Qysta japyraqtary bıraz tüsedı. Zaqymdanğanda olarda erekşı iıs bolady. Tüsken japyraqtyn oryna jaña būtaqtar paida bolady. Annonovtar tūystyğyna jatatyn barlyq türlerıne mol jaryq jäne dūrys qystau kerek, bıraq äuesker baqbanşylardyn arasynda ol tūraly ortaşa oi-pıkır joq. Men annonany qys boiy temperaturasy 10–15 °C jaida ūstaimyn.
Ädette annona 3–5-şı jylda güldeidı. Güldengenşe onyñ keipı bosañ bolady, japyraqtardyñ köbı tüsedı. Ol güldengende, tüsken japyraqtardyñ oryna nemese jas japyraqtarmen bırge sarylau gülder atady. Tozañdanu üşın 2 ösımdık kerek. Olardy qolymen tozañdatuğa bolady. Jemısterdıñ pısuı 5–7 ai sozylady.
Būtanyñ ösıp jatqan ūşyna alañdamañyz, ol ärqaşanda bosañdy bop körınedı. Ūzaq sozylmağan qūrğaqşylyq ösımdıkke ziian keltırmeidı, bıraq qysta da ony suaryp tūrğan jön. Eger jolyñyz bolsa, Sız annonovtardyñ basqada qyzyq türlerın alalasyzdar.
Annona sqamosa – qabyrşyqty annonanyñ jemısterı qabyrşaq tärızdı, qarağai tüiınderıne ūqsas bolady. Ony basqaşa qantty alma dep ataidy. Tüsterı jasyl nemese sary-jasyl bolady.
Annona reticulata – annona torly, özınıñ qanğa ūksas türı üşın “esek“ nemese “būqa jüregı“ atalady. Işkı jūmsağy qatty, tättı bolady.
Annona muricata – jūmsaq tıkenderı bar annona, basqaşa guanabana dep atalady. Onyñ jemısterı eñ ülken (salmağy 1,5 – 5 kg) jäne de “eñ tropikalyq“ dep tabylady. Jemıster dıñgekte ösedı, jarty santimetr ūzyndyğy bar tıkenektı börtkendermen erekşelenedı. Jasyl tüstı. Japyraqtarynan korossol şaiyn jasaidy.
Gedruk vanaf neznama adresa