Өсімдіктерді ұрықтардан өсіру нұскауы
Бір жылдықтар
Көп жасарлар
Көкөністер
Резанец пиязы
Аскөк, фенхель, тмин, анис
Паприка, қызанақтар және баклажан – ұрықтарды егу
Бұршақ тұқымдасы – фасоль, асбұршақ, соя, жер жаңғағы (арахис, китай жаңғағы)
Ағаштар және бұталар
Бір жылдықтар
Бір жасарларды алдын ала өсіру үшін женілдеу субстраттарды қолданған жөн (жермен торфтын қосынды 1:0–3). Аязға сезімтал түрлерін алдымен қатпайтын жерде отырғызыңыз (пәтер, оранжерея, қабыршақпен (пленкамен) жабылған көшетхана) содан соң 15 мамырдан кейін ғана ашық аспан астында отырғызыныз.
Ыдысты үстінде 2 см калатындай топырақпен толтырыңыз. Ұрық орамын ашып ыдысқа бірқалыпты себіңіз. Ұсақ ұрықтарды (үлкендігі көкнәр дәнідей) үстінен топырақ салмаған дұрыс. Ірі ұрықтардың үстіне жұқа қабатқып (0,5–1 см) топырақ себініз.
Сеуіп болған соң ыдыстарды шынымен жамылдырыңыз (көбінде ол үстіне топырақ себілмейтін ұсақ ұрықтарға қажет). Құнде 5–10 минутке шыныны ашып тұрыңыз. Ең бірінші түбіршіктер пайда болғанда, жас өсімдіктердің үстіне өте жұқа қабатқып (1–2 мм) себіңіз, одан кейін оны шынымен жаппаңыз. Жас өсімдіктерге жетерлі жарық қажет.
Егерде Сіз ұрықтарды жиі отырғызсаңыз, жас өсімдіктердің 2 жапырағы шыққанда, оны бір-бірлеп ыдыстарға отырғызуға болады.
Ұсақ ұрықтардың (зығыр) үстіне топырақ себу қажеті жоқ, тек ғана еккен соң топырақты тырмамен тырмалап жіберіңіз. Жүгері мен күнбағарды еккенде 5–10 см тереңдікке әр шұнқырға 2–3 ұрық салыңыз.
Бір жасар өсімдіктердің көп түрін бірден жерге егуін немесе алдын ала ыдысқа өсіріп алу үшін қалауға болады. Алдын ала ыдыста егілген өсімдіктер 1–2 ай бұрын гүлдейді.
Егу орыны: A – оранжерея, көшетхана, пәтер терезесі, температура 20–25 °C Б – тұра жерге
Цифралар айларды белгілейді, – (сызықша) сеянцылар ұрықтар ыдысқа егілмей, бірден өсетін жеріне егіледі дегенді білдіреді.
| Латын атауы | Словак атауы | Егу орыны | Егу мерзімі | Отырғызу |
| Ageratum mexicanum | Agerát mexický | A | 1.-3. | 5. |
| Agrostemma githago | Kúkoľ poľný | B | 9.-10. / 4. | – |
| Amaranthus | Láskavec | B | 4. | – |
| Antirrhinum majus | Papuľka väčšia | B | 4. | – |
| Bidens ferulifolia | Dvojzub metlinatý | A | 2.-3. | 5. |
| Callistephus chinensis | Astrovka čínska | A / B | 3. / 4. | 4.-5. |
| Capsicum sp. | Paprika | A | 3. | 5. |
| Carthamus tinctorius | Požlť farbiarska | B | 4. | – |
| Centaurea imperialis | Nevädza cisárska | B | 4. | – |
| Crupina vulgaris | Krupina obyčajná | B | 3.-4. | – |
| Convonvulus triocolor | Pupenec trojfarebný | B | 4. | – |
| Cucurbis sp. | Tekvica | A / B | 4. | 5. / netreba |
| Cuphea lanceolata | Kufea širokolistá | A | 3.-4. | 5. |
| Dipsacus laciniatus | Štetka laločnatá | B | 9.-11. / 2.-3. | – |
| Dorotheanthus bellidiformis | Poludňovka sedmokrásková | A | 3.-4. | 5. |
| Eragrostis abyssinica | Milota habešská | A | 3.-4. | 5. |
| Eschscholtzia californica | Slncovka kalifornská | A / B | 3. / 4. | – |
| Felicia heterophylla | A / B | 3. / 4. | 5. | |
| Gazania rigens | Gazánia ohnivá | A | 3.-4. | 5. |
| Chrysanthemum coronarium | Chrysamtémovka vencovitá | B | 4. | – |
| Ipomea purpurea | Povojník purpurový | B | 4. | – |
| Lavatera trimestris | Slezovec trojmesačný | B | 4. | – |
| Linum | Ľan | B | 4. | – |
| Lopezia racemosa | Lopézia strapcovitá | A | 3. | 5. |
| Mirabilis jalapa | Nocovka jalapská | A / B | 3. / 4. | 5. |
| Nicandra physalodes | Nikandra machovkovitá | A | 4. | 5. |
| Nicotiana rustica | Tabak dedinský | A | 3.-4. | 5. |
| Nicotiana tabacum | Tabak fajčiarsky | A | (2.-)3.-4. | 5. |
| Nigella damascena | Černuška damascénska | B | 4. | – |
| Nigella orientalis | Černuška východná | B | 4. | – |
| Papaver rhoeas | Mak vlčí | A | 9.-11. / 3.-4. | – |
| Papaver somniferum | Mak siaty | B | 4. | – |
| Phalaris canariensis | Lesklica kanárska | B | 4. | – |
| Portulaca grandiflora | Portulaka veľkokvetá | A | 3.-4. | 5. |
| Riccinus communis | Ricín obyčajný | A / B | 3.-4. / 4. | 5. |
| Salvia splendens | Šalvia ohnivá | A | 2.-4. | 5. |
| Solanum pseudocapsicum | Ľulok paprikový | A | 3. | 5. |
| Tagestes | Aksamietnica | A / B | 4. | 5. |
| Tithonia rotundifolia | Titónia okrúhlolistá | A / B | 3.-4. / 4. | 5. |
| Ursinia anethoides | Urzínia kôprolistá | A / B | 4. | 5. |
| Zea mays | Kukurica siata | B | 4. | 5. |
| Zinnia elegans | Cínia pôvabná | A / B | 4. | 5. |
| jednoročné okrasné trávy: Aegilops, Bromus, Hordeum, Lagurus ovatus | jednoročné okrasné trávy: mnohoštet, stoklas, jačmeň, zajačí chostík | A / B | 4. | 5. / netreba |
Көп жасарлар Көп жасар өсімдіктердің ұрықтарын егу әдісі бір жасар өсімдіктердікі секілді. Көп жасар өсімдіктердің бәр түрлерін бірден далаға отырғызуға болады (алдымен ағаштардың жартылай көленкесінде, содан соң ашық күннін астында).
| Латынша | Словакша | Егу мерзімі | Вегетативтік көбейту |
| Achilea | Rebríček | 4. | delením |
| Ajuga | Zbehovec | – | delením |
| Alisma | Žabník | 4.-5. | delením |
| Alyssum | Tarica | 4. | delením |
| Anemone | Veternica | 3.-4. | delením |
| Anthemis tinctoria | Ruman farbiarsky | 4. | |
| Aquilegia | Orlíček | 3.-5. | delením |
| Aristolochia | Vlkovec | 4.-5.* | delením |
| Aruncus vulgaris | Udatník lesný | – | delením |
| Asarum europaeum | Kopytník európsky | – | delením |
| Atropa bella-dona | Ľuľkovec zlomocný | 4.-5. | |
| Batrachium | Močiarka | – | delením |
| Calendula officinalis | Nechtík lekársky | 3.-5. | |
| Callitriche | Hviezdoš | – | delením |
| Campanula sp. | Zvonček | 3.-4. | delením |
| Carex | Ostrica | 3.-4.* | delením |
| Carlina | Krasovlas | 3.-4. | |
| Convalaria | Konvalinka | – | delením |
| Corydalis | Chochlačka | – | delením |
| Dianthus | Klinček | 6.-8. | delením |
| Digitalis | Náprstník | 6.-8. | delením |
| Echinacea purpurea | Echinacea purpurová | 3.-5. | delením |
| Echium | Hadinec | 9.-10., 3.-4. | |
| Eleocharis | Bahnička | – | delením |
| Euphorbia | Prýštec | – | delením |
| Filago arvensis | Bielolist obyčajný | 3.-4. | |
| Gaillardia ariasta | Kokarda ohnivá | 4. | delením |
| Geranium | Pakost | 4.-5. | delením |
| Hacquetia | Hviezdnatec | – | delením |
| Helianthus decapetalus | Slnečnica | – | delením |
| Hemerocallis | Ľaliovka | 4.* | delením |
| Hepatica | Pečeňovník | – | delením |
| Hieracium | Jastrabník | 3.-4.* | delením |
| Hosta x undulata | Funkia | – | delením |
| Hypericum | Ľubovník | 4.* | delením |
| Chamomilla recutita | Rumanček pravý | 9.-11., 3.-4. | |
| Inula | Oman | – | delením |
| Iris pseudoacorus | Kosatec žltý | 3.-4.* | delením |
| Iris – ostatné druhy | Kosatec – ostatné druhy | 3.-4.** | delením |
| Isopyrum | Veterník | 3.-4. | delením |
| Jovibarba | Skalnica | – | delením ružíc |
| Juncus | Sitina | 3.-4.* | delením |
| Lamiaceae – Acinos, Calamintha, Lamium, Teucryum, Thymus | hluchavkovité – dušovka, marulka, hluchavka, hrdobarka, materina dúška | 3.-4.* | delením |
| Lemna, Wolfia | Žaburinka, Wolfia | – | delením |
| Leucanthemum | Margarétka | 3.-5. | delením |
| Linum – vytrvalé druhy | Ľan – vytrvalé druhy | 3.-5. | delením |
| Lupinus polyphyllus | Lupína mnoholistá | 3.-5. | delením |
| Luzula | Chlpaňa | 3.-4.* | delením |
| Lychnis | Kukučka | 3.-5. | delením |
| Lysimachia | Čerkáč | – | delením |
| mäsožravé rastliny | mäsožravé rastliny | 4.-7. *** | delením; in-vitro *** |
| paprade | paprade | celoročne *** | delením; in-vitro *** |
| Phlox | Flox | – | delením |
| Plantago | Skorocel | 4.* | delením |
| Primula | Prvosienka | 3.-4. | delením |
| Pyrethrum parthenium | Rimbaba obyčajná | 4.-5.(-6.) | delením |
| Ranunculus | Iskerník | 3. | delením |
| Rudbeckia hirta | Rudbekia srsnatá | 3.-4. | delením |
| Salvia – vytrvalé druhy | Šalvia – vytrvalé druhy | 3.-4. | delením |
| Saxifraga | Lomikameň | 3.-4.* | delením |
| Scutelaria | Šišak | 3.-4. | delením |
| Sedum | Rozchodník | – | delením, koreňové, stonkové a listové odrezky |
| Sempervivum | Rozchodnica | – | delením ružíc |
| Silene | Silenka | 3.-5. | delením |
| Sisyrinchium | Mečovka | 4. | delením |
| Tragopogon | Kozia brada | 3.-4. | |
| Trifolium | Ďatelina | 4. | |
| Trollius altissimus | Žltohlav najvyšší | 3.-4. | delením |
| Typha | Pálka | – | delením |
| Vicia | Vika | 4.-5. | |
| Viola | Fialka | 4.-5. | delením |
| vytrvalé trávy | vytrvalé trávy | 3.-5. | delením |
- Көкөністер
Резанец пиязы
Ұрықтарды аз ғана тереңдікке(0,5 сантиметрге дейін), тұра жүйекке сәуір-мамыр немесе тамыз айларында егіңіз. Жүйекті әрқашан дымқыл, арам шөпсіз сақтау керек (ол ең басымен өсімдіктер шыға бастағанда қажет). Содан кейін резанец-пияздың талаптары ондай «қатал» емес. Ол қалын пучоктарды құрайды, оларды 2–9 жыл сайын бөліп, бөлек отырғызу керек.
Қыс басталмай резанец-пияздары (тамырларын) қазып алуға (мөлшері 10 см топырақ қабатын) болады, оны азғана кептіріп үйдін қасына салып (бірнеше қабдатқып, бір үстіне бірін салып) түскен жапырақтармен жабу керек. Қыста (аяз болғанда: желтоқсан-ақпан айларында) жұма сайын тамырларын шығарып 2–3 күнге 10 °C температурасында қалдырыңыз. Содан соң оны ыдысқа егіп пәтердің терезе алдына (ішкі жағынан) қойыңыз. Мөлшері бір аптадан кейін резанец-пиязы «гүлде» бастаған соң Сіз бір ай бойы С витаминіне бай жаңа ғана жұлынған пияздардың жапырақтарын жинай аласыз.
Аскөк, фенхель, тмин, анис
Ұрықтарды сәуірде бөлек немесе екінші культура ретінде, мысалы үшін сәбіздін қасына, отырғызуға болады. Қалған күтім ретінде тек ғана арам шөптен тазалау және «еске түскенде» анда санда суаруда болғаны. Қияр мезгілінде аскөкті қияр тұздағанда қосуға болады. Вегетация кезінде тмин жапырақтарын сорпаға, салаттарға қосуға болады және де етке гарнир ретінде пайдалануға болады. Фенхель, тмин және анис ұрықтарынан жел және басқа тамақ қорту қиындықтарына өте пайдалы шай қайнатуға болады. Күзде фенхель және тмин (петрушка да) тамырларын жинап, оны көкөніс сорпасына пайдалануға болады.
Паприка, қызанақтар және баклажан – ұрықтарды егу
Наурыз айынын екінші жартысында 2–3 дәнді балшықты топырағы бар ыдысқа (диаметрі 6–8 см, биіктігі мөлшері 8 см, одан үлкен болса да болады) салыңыз. Ыдыстарды жарық, өте жылы емес (пәтердің температурасы жарайды) орынға орналастырыңыз. Өте жоғары температура болғаны дұрыс емес, өйткені оларды қайта ашық аспан аспан отырғызғанда, олар температура өзгерісінен „естен тану” мүмкін. Өсімдіктерді мамырдын 15-не дейін пәтерде өсіріңіз, содаң сон оны тұра жүйекке отырғызыңыз.
Бұршақ т
««« Алдыңғы мәтін: Біз дән қоңыздарына қарсы күресеміз
Келесі мәтін: Баданаларды және өсімдіктерді отырғызу »»»
Жұма 25.12.2009 13:02 | Қағазға басу | Өсімдік өсіру тұралы нусқаулар
КПР клуб тұралы
Өсімдіктерді өсіру тәжірибенізбен бөлісініз. Сол тұралы мақала жазып, оны өз тұған тілінізде Ботаникс журналына жарияланыздар. Толығырақ ақпарат алушын бізбен байланысыңыздар.
Санаттар: Бәрі Газон Зиянкестер Пальмалар Саңырауқұлақтар Суда және батпақта өсетін өсімдіктер Экзотикалық өсімдіктер Қылқан жапырақтылар Өсімдік өсіру тұралы нусқаулар