Botanix – Journal tungkol kareng tanaman ampong pamananam

Edisyong Kapampangan

Kalimantan a Mangga, Kasturi (Mangifera casturi)

Kalimantan a Mangga (Mangifera casturi) o balu dang lokal a balu a Kasturi a tropikal a tanaman na 10–30 m ing katas na maralas king lugal king paligid ning Banjarmasin king Timog Borneo (Indonesia). Ngeni ala ng masyado dahil king ilegal a pamumutut da reng tanaman. Pero atin pa naman mapilan king lugal dahil king manyaman ng prutas.

It dagul na ning prutas a Kalimantan a Mangga (Mangifera casturi) na malati kumpara me king aliwang uri na ning mangga. Ing bayat na mga 50–84 a gramo ing metung. Patse ali ya malilut ing kule na ning bunga na berde ya-nung malilut ya maging yang kule dutung o ube na ating makintab a balat. Ating 3 uri na ning M. casturi Kasturi, Mangga Cuban ampong Pelipisan. Kapag mayumu ne bau ing ibig ng sabyan malulut ne ing bunga na. Ing Pelipisan neng kayi mayumu yarin ing bau na kalupa na ning Kasturi.

Ing laman na ning prutas na kule yang kahel at ating yang balamu sinulad at atin yang mayumung bau. Nung kumapara me ing Kasturi king Mangga (Mangifera indica),, ing Kasturi mas mas malasa ya. Ing Kasturi matas yak eng fibre.

Ing Kasturi sikat yak eng Timog Borneo ampong kareng karatig a lugal. Ing bau na ning prutas aneng kanyaman na ating matwang kanta tungkul kanita: “Seharum kasturi, seindah pelangi, semuanya bermula.” Na ibig ng sabyan “ing bau na ning Kasturi kasin santing ne ning bahaghari. Ing lugud umpisa ne ning paglalakbe”.

Ing ilegal a pamumutut tanaman na meging snahi na ning pamanubu na ning tanaman king sagwe sagwe. Ing matwang Kalimantan a Mangga malapit nala ring magisan dahil king pamumutut da reng tanaman dahil keng masanting ng dutung. Deng tanaman a maralas a paragulan da keng mangalati lugal da reng local a tawu king karelang hardin o kareng malating asikan.

E da kalupa deng mabilis a daragul a tanamang prutas, deng Manggang Kalimantan ali la tatanam king mangaragul a asikan king Indonesia kasi mabagal lang daragul. Deng asikan a Manggang Kalimantan akit mula mu keng lugal a Mataraman keng distritu na ning Banjar (ing distritu na ning Banjar ali ya parehas keng distritung Banjarmasin). Deng tawu na ning Mataraman sibukan dang mananam malating pitatamnan anyang 1980 at ing minuna dang pamamamupul anyang 2005. Agyang pang ing prutas akakit me keng local, ali ya makasapat keng kailangan.

Ing gamit na ning Manggang Kalimantan ali ya limitadu keng prutas ampong dutung. Agyang deng mangaragul a tanaman atin lang katawan a lalampas keng 1 metru, deng taung Banjar (deng pang kilub a grupo na tinuknang keng Timog Borneo), gagamitan dala mu deng prutas kai malwat lang daragul. Dahil keng dahilan ayni, deng Banjar gagamit lang aliwang tanaman a kalupa na ning tanaman para keng dutung a parehas a kalidad. Para akwa me ing prutas na, ali ya malagwa kasi kailangan mupang mukyat kasi mangatas la deng tanaman na. Deng mananakbag keng gabun mababa la kalidad.

Ing prutas na pwedi yang kanan sagiwa o meprosesu kalupa na ning Kasturi jam. Pero ali ya masasali king palengke, kasi deng mananam kakanan da la rin. Deng aliwang produktung gawa keng mangga puree. Jam, juice o dodol (tradisyonal a biskwit). Deng produktung areni masakit lang pantunan at palaging matas ing buri kasi paborito de deng Banjar. Deng prutas na mal la rin kasi deng Banjar isipan da manyaman no man!

««« Tang artikulo nandin: Deng Mangga na ning Indonesia Ing tutuking artikulo: Ing pamagparagul mangga kmenibat king butul »»»

Biyernis 23.9.2011 22:45 | Iprint | Exotic a tanaman

Tungkol keng KPR

KPR - Aguman da reng mananam Slovakia
KPR - Aguman da reng mananam na kapisanan da reng mananam pang internasyonal. Mamasa pa...
Ibahagi ing kekang karanasan tungkol keng pamagparagul keng tanama. Sumulat kang artikulong tungkol keng pamamananam, tanaman ampong aliwa pa. at I limbag ya king kekang sariling lenguahe na ning journal a Botanix! Kontakan mu kami para keng detalye.

Kategorya: Egana gana Danum ampong tanamang daragul keng danum Dikut Exotic a tanaman Instruksyun nung makananung magparagul tanaman Palma Payung payungan Peste