Uprawa jabłoni w kształcie smukłego wrzeciona

Nadejście gospodarki rynkowej spowodowało liczne zmiany. Jedną z nich była również intensyfikacja produkcji rolniczej ukierunkowana ku zwyższeniu efektywności i konkurencyjności naszych producentów na rynku. W sadownictwie taka intensyfikacja oznaczała przejście z wyższych kształtów drzew owocowych na niższe, w celu bardziej efektywnego wykorzystania powierzchni uprawy. Uprawa niższych kształtów przynosi ze sobą bezsprzeczne mnóstwo wygód, ułatwia pracę i wznosi jakość owoców do nowych rozmiarów. W przypadku jabłoni typowymi przedstawicielami niższych kształtów są krzywe drzewo, szczupłe wrzeciono, superwrzeciono, solar axe (słoneczna osa) i inne. Najbardziej perspektywicznym i najczęściej używanym z nich jest kształt szczupłego wrzeciona.

Smukłe wrzeciono jest kształtem hodowlanym przeznaczonym do sprzedaży na dużą skalę, ale i również dla ogrodów. Zdecydowana większość obecnych odmian jest uprawiana właśnie w tej formie. Wykorzystuje się ją przeważnie u jabłoni i gruszy, możliwe jest także wykorzystanie u innych gatunków owoców (czereśnie, śliwki, porzeczki, brzoskwinie i tym podobne). Jabłonie w kształcie smukłego wrzeciona uprawiane są maksymalnie do wysokości 2,2 – 2,5 m. Ta wysokość daje podstawy dla łatwej pielęgnacji i zbioru. Co najmniej 80 % owoców przy właściwej pielęgnacji zbiera się bezpośrednio z ziemi. Zagęszczone wysadzanie wytworzymy wykorzystaniem ścisłej więzi, w praktyce jest ona wykorzystywana do odległości w rzędzie drzew 0,8 – 1,2 m, rzędy są oddalone od siebie w zależności od używanych maszyn 2,5 – 3,5 m. Umożliwia to wysadzanie 3000 – 3500 szt. drzew na hektar. Aby było możliwe tak gęsta sadzenie, konieczne jest wysadzanie sadzonki wyhodowanej na słabo rosnących, co najwyżej średnio rosnących podkładkach. Dla jabłoni standardem jest podkładka M9, kolejne to na przykład J-TE-E, F, G, H, J-OH-A, M27, MM106. Ze słabo rosnącymi podkładkami i płytkami /około 30 – 40 cm głęboki/ jest związana potrzeba stabilnej konstrukcji i wybudowanie systemu nawadniania. Standardem jest konstrukcja z agatowych palisad lub betonowych słupów, na których są rozciągnięte trzy rzędy stalowych drutów na wysokości 60, 120 i 180 cm. Taka konstrukcja jest wykorzystywana przede wszystkim jako podpora dla drzew, ale również w celu utrzymania równowagi osi głównej i gałęzi przy formowaniu oraz przy rozwiązywaniu obsypanych gałęzi. Do nawadniania używana jest przede wszystkim kropelkowe nawadnianie, która jest bardzo skuteczne, działa bezpośrednio na korzenie i za jej pomocą można również aplikować nawóz. Główne priorytety smukłego wrzeciona możemy zgarnąć do kilku punktów:

• łatwa pielęgnacja – minimalne przycięcie w porównaniu z tradycyjnym kształtem, zbiór bezpośrednio z ziemi, łatwa i przede wszystkim bardziej skuteczna ochrona,
• wysoka uroda – bez problemów można osiągnąć przy tym kształcie urodę 40 – 50 t/ha, u niektórych odmian i wyższą,
• wysoka jakość owoców – dzięki idealnym warunkom oświetlen iowym, k tóre ten k szta łt twor zy, są pło dy bardziej kolorowe, zrównoważone i dojrzalsze, stosunek treściwości materiałów jest bardzo dobry,
• szybkie rozpoczęcie zdolności rodzenia – wynikiem słabo rosnące podkładki i sposób formowania jest szybkie rozpoczęcie zdolności rodzenia, na drzewie często pojawią się pierwsze płody już w pierwszym roku. Pełna zdolność owocowania zaczyna się w 3 – 4 roku.
• wysoka efektywność i zwrotność środków finansowych.

Jako materiał na wysadzanie wykorzystujemy jednoroczny albo dwuletnie rośliny. Mogą być w formie pędów albo już mają tzw. wczesne porosty. Sadzimy je tradycyjnym sposobem, uwagę należy zwrócić tylko na głębokość wysadzania. Zamiast zaszczepienia miały by być co najmniej 10 cm nad ziemią. Zachowa się w ten sposób pożądany osłabiający wpływ podkładki i nie ryzykujemy spravokorenenie odmiany.

Przy przycinaniu i formowaniu musimy brać pod uwagę ostateczny kształt drzewa, który tylko przy odpowiednim formowaniu i pielęgnacji umożliwi wykorzystanie w pełni zasad fizjologicznych wzrostu i zdolności owocowania, na których jest ten kształt oparty. Celem jest wyhodowanie osi głównej o wysokości 2 – 2,5 m, na którym są mniej lub bardziej regularne spirale umieszczone pół szkieletowe gałęzie. Na tych znajduje się krótszy i dłuższy porost. W żadnym przypadku nie można pozwolić na pojawienie szkieletowych gałęzi. Zakłóciło by to w dużym stopniu równowagę drzewa, podstawowa forma zostałaby naruszona, co oznaczałoby rozłożenie sił i substancji odżywczych w niepożądanym kierunku. Drzewo powinno sobie przez całe życie zachować piramidalny kształt, pozwalający na idealne uchwycenie światła słonecznego.

Podstawowy cięcie polega na przycięciu osi głównej o około 80 – 90 cm nad powierzchnią gleby. W przypadku, że roślina ma już wczesny porost, nie przycinamy go ani nie skracamy, oś główną zetniemy około 30 – 40 cm nad ostatnią gałązką, w zależności od kondycji i wytrzymałości drzewa. W czasie najbliższego okresu wegetacji drzewo wytworzy sobie na wysokości 30 cm nowe gałęzie, które przytniemy dopiero w zimie, podobnie jak w ubiegłym roku. Oś główną przytniemy 30 – 40 cm nad najwyższym rozgałęzieniem, gałęzi nie skracamy. Uszkodzone i konkurencyjne gałęzie usuwamy całe przycięciem na pierścieniu. Tym sposobem postępujemy co roku, aż do osiągnięcia ostatecznej wysokości. W dorosłym wieku stosujemy tylko przecinające cięcie, którymi usuwamy nadmiar gałęzi, zmniejszamy oś główną przycięciom na niżej położoną gałąź, usuwamy chore a uszkodzone gałęzie, konkurencyjne gałęzie i pędy z podkładki. Ważne jest aby nie skracać gałązek. Doprowadziło by to do niepożądanego rozgałęziania, „zdziczenia” gałęzi i czerpaniu substancji odżywczych koszt płodów. Pozostała pielęgnacja jest taka same jak u innych kształtów hodowlanych. Ważne jest nawożenie, nawodnienie, ochrona przed chorobami i szkodnikami, dla lepszej jakości owoców konieczne jest również przebieranie płodów. Jeżeli chodzi o reprezentację odmian, można je wykorzystać w zasadzie u wszystkich odmian. Należy jednak wziąć pod uwagę specyficzne wymagania pojedynczych odmian. Na przykład w wysadzaniu należy wyjątkowo indywidualnie postępować z odmianami rodzącymi na długim drewnie /Rubin, Rubinola, Bohemia, Bohemia Gold a pod./. Powyższe gatunki mają szerokie korony i predyspozycje do rozgałęziania. Dlatego w ich wypadku z sukcesem sprawdza się wczesne, letnie przycięcie jak również kolejne operacie powodujące spowolnienie wzrostu i zwyższeniu zdolności owocowania.

Cytat:

Komžík, M. (2002): Uprawa jabłoni w kształcie szczupłego wrzeciona. Nasze rośliny 1/2002. roc. 3. KPR Słowacja.

««« Poprzedni artykuł: Tytoń Nicotiana glauca - perspektywiczna roślina balkonowa Następny artykuł: Chlebowiec Artocarpus odoratissimus »»»

środa 2008-10-15 10:25 | wydrukuj | Instrukcja uprawy