Пестованє яблукох у форми виткого вреценка

Приход тарґовишней економиї принєсол зоз собу вельо пременки. Єдна з нїх була и интензификация польопривредней продукциї хтора ше намага ґу висшей ефективносци продукованя и конкурентносци наших продуковательох на тарґовищу. У овоцарству тота интензификация значела преход зоз висших фурмох овоци на нїзши, зоз цильом же би ше ефектнєйше вихасновала пестовательна поверхносц. Пестованє нїзших файтох зоз собу ноши вельо першенства и олєгчує роботу, а квалитет овоци значно унапредзує. При яблукох типични представнїки малєници (патулясте яблуко) витхе вреценко, супервитке вреценко, солакс, итд. Найперспективнєйше и найвецей хасноване од нїх то форма витке вреценко.

Витке вреценко то одпестована форма хтора предвидзена за продукованє на велько алє и зоз загради. Велька векшина нєшкайшого садзеня праве у тей форми. Хаснує ше скоерей шицкого при яблукох и грушкох, а можлїве ю хасновац и при других файтох овоци (вишнї, шлївки, рибизли, брескинї и подобне). Яблука форми виткого вреценка пестуєме до максималней висини 2,2–2,5м. Тота висина оможлївює єдностанєйше допатранє и оберанє. Минимално 80% овоци би требало же би ше оберало директно зоз жеми. Густе садзенє добиєме зоз формованьом узкого розтояня. У пракси розмак медзи древками у шоре 0,8–1,2м; шори медзисобно оддалєни у зависносци од хаснованей механизациї 2,5–3,5м. То оможлївює садзенє 3000–3500 фалати древка на гектар. Же би тото густе садзенє було можлїве нєобходно садзиц закаламени древка хтори випестовани на слабобуйним, максимално штреднє буйних подлогох. При яблукох стандардна подлога М9, од других то наприклад подлоги J-TE-E, F, G, H, J-OH-A, M27, MM106. При слабо буйних подлогох и їх плїтких (коло 30–40цм глїбоких) кореньових системох нєопходне обезпечиц потпорну конструкцию и поставянє системи за наводньованє. Стандардна конструкция зоз баґренового древа и бетонских слупох прейґ хторих розцагнути три шори челїчного дроту и то на висини од 60, 120 и 180 цм. Така конструкция служи углавном як подпорка за древка процив паданя, алє ше тиж хаснує и за вязанє стебла и конарох. Углавном ше хаснує овлажованє зоз капками хторе барз ефектне и идзе директно до кореня, а зоз помоцу своєй системи ше може апликовац и додатни гной. Главни першенства виткого вреценка можеме навесц у даскельо ставкох:

єдинствене допатранє – минималне резанє за розлику од класичней форми, оберанє директно зоз жеми, єдноставнєйша и ефикаснєйша защита,
добри урожай – при своєй форми без проблема можлїве посцигнуц уро.ай 40–50 т/ха, при даєдних файтох и вецей
високи квалитет овоци – дзекуюци идеалним шветлосним условийом хтори тота форма формує, плоди виразнєйших фарбох, уєдначенши и узретши, одношенє материйох барз добре,
швидке уходзенє до фази родзеня – слабо буйни подлоги и способ фурмованя то причина швидкому уходу до фази кед древко способне родзиц. Древка перши плоди часто даваю уж у цеку першого року. Максимално родза од 3–4 роки.
висока ефективносц и врацанє финансийских средствох

Як материял за садзенє хаснуєме єднорочни або вецейрочни одпестовани древка. Може буц шпицастей форми лєбо ма допатрани так волане скорей часове вироснуце. Садзиме их на класични способ, важна глїбина садзеня. Место каламеня би после садзеня требало да будзе минимално 10цм над жему. Зоз тим ше зачува потребне ослабююце дїйство подлоги и зоз тим нє ризикуєме же придзе до пущаня кореня закаламеней рошлїни прейґ подлоги.

При резаню и формованю мучиме водзиц рахунку о крайнєй форми древа хторе єдино при доброму формованю и пестованю оможлїви максималне хаснованє физиолошких принципох росту и родзеню хтори при тей форми ключни. Циль випестовац 2–2,5м високе стебло на хторим менєй-вецей у правилней спирали розмесцени конари костура. На нїх ше находза кратши або длукши конари хтори родза. Анї случайно нє шмеме допущиц прерастанє конарох костура. Кед би виросли векши, загрожели би ровномирносц древа, основна форма древа би була знїщена цо би значело розмесценє моци и кармлївих материйох у погришним напряме. Древо би у цеку цалого свойого живота требало да зачува пирамидалну форму хтора оможлївює идеалне вихасновйованє слунковей шветлосци.

Основни рез ше видзи у резаню штреднього стебла коло 80–90 цм над поверхносцу жеми. У случаю кед ше каламена часц барз розвиє, нє режеме го анї нє скрацуєме. Стебло одрежеме дас 30–40 цм понад остатнього конара у зависносци од кондициї и моцносци древа. Под час найблїзшого веґетацийного периода древо ше саме формує у горнїх 30 цм нового конара хторе режеме аж у жимским чаше и то подобно як претходного року. Стебло режеме 30–40 цм понад найвисшей розконареносци, конари нє скрацуєме. Очкодовани и звишок конарох одстранїме зошицким, з резаньом. Так поступаме каждого року док нє посцигнєме крайню висину. Кед древо вирошнє режеме лєм зоз пререзом з помоцу хторого одстранюєме звишок конарох, стебло зменшуєме резом по нїзши конари, одстранюєме хори и очкодовани конари, звишок конарох и виросткох зоз подлоги. Битне же як скрацовац конари. То би виволало нєповольни ефект – конари би змоцньовали у брали кармлїви материї плодом.

Друге допатранє исте як и при других формох пестованя. Ваьне гноєнє, залїванє, защита од хоротох и чкодлївцох. За доставанє квалитетней овоци важне и преберанє плодох. Цо ше дотика заступеносци сорти – можеце похасновац шицки сорти, алє потребно почитовац специфични поглєдованя поєдиних файтох. На приклад – после садзеня потребне индивидуално приступиц файтом хтори родза на другим древе (Рубин, Рубинола, Бохемия, Голд и подобне). Тоти сорти формую широки коруни и маю тенденцию лупеня конарох. Прето при нїх добре апликовац вчасни лєтни рез як и други операциї хтори водза ґу спомалшеню роста и полєпшаню родзеня.

Цитиране: Комжик, М. (2002): Пестованє яблукох у форми виткого вреценка. Нашо рошлїни 1/2002. г. 3. КПР Словацка.