O‘simliklarni urug‘lardan o‘stirish ko‘rsatmasi
Bir yilliklar
Navbatdagi bir yilliklarni o‘stirish uchun yengilroq substratdan(qorishmaga yer va torf 1:0–3) foydalaning. Sovuqqa ta‘sirchan turlarni o‘z navbatida muzlamaydigan binoda (xonada aranjereyada, issiqxonalarda) o‘stiring va ularni 15– maydan keyin eking.
Tuvakni tuproq bilan shunday to‘ldiringki , yuqori qismida 2 sm joy qolsin. Qadoqlangan urug‘larni oching va butun idish bo‘ylab bir tekislikda seping. Katta bo‘lmagan urug‘larni (kattaligi ko‘kinordeklarini) yaxshisi umuman sepmang . Katta urug‘larning ustini qalinligi yupqa bo‘lgan tuproq bilan seping (0,5–1 sm).
Ekishdan keyin tuvaklarni oyna bilan ozgina yoping (asosan bu mayday urug‘larga tuproq bilan yopilmaganlarga ta‘luqli). Har kuni oynalarni 5–10 minutga oling. Birinchi tomirchalar paydo bo‘lganda yosh o‘simliklarni ustini tuproq bilan judayam ustini yupqa qilib seeping (1–2mm) va oyna bilan yopmang. Yosh o‘simliklarga kerakli hajmda yorug‘lik zarur bo‘ladi.
Agar siz urug‘larni judayam quyuq qilib ekkan bo‘lsangiz, yosh o‘simliklarda ikkita barg o‘sib chiqqanda siz ularni bittadan tuvakka o‘tkazishingiz mumkin.
Mayda urug‘larni (zi‘gir) sepish kerak emas, faqat ekkandan keyin tuproqni grabel bilan tirnab chiqing. Pista gul va makka jo‘xorini 2–3 ta urug‘dan chuqurligi 5–10 sm keladigan chuqurchaga eking. Bir yillik o‘simliklarning ko‘pgina turlarni oldindan o‘stirishga yoki birdaniga yerga ekishga tanlashingiz mumkin. Oldindan o‘stirilgan o‘simliklar bir –ikki oy oldin gullashni boshlashadi
Ekish joyi: A – oranjereya, issiq xona, xona derazasi, havo harorati 20–25 °C B – to‘g‘ri yerga – Raqamlar oylarni anglatadi,–(tire) esa, urug‘lar qayta ekilmaydi(urug‘lar har doimgi joyiga ekiladi).
Lotincha nomi | Slovakcha nomi | Ekin joyi | Ekin muddati | Ekish |
Ageratum mexicanum | Agerát mexický | A | 1.-3. | 5. |
Agrostemma githago | Kúkoľ poľný | B | 9.-10. / 4. | – |
Amaranthus | Láskavec | B | 4. | – |
Antirrhinum majus | Papuľka väčšia | B | 4. | – |
Bidens ferulifolia | Dvojzub metlinatý | A | 2.-3. | 5. |
Callistephus chinensis | Astrovka čínska | A / B | 3. / 4. | 4.-5. |
Capsicum sp. | Paprika | A | 3. | 5. |
Carthamus tinctorius | Požlť farbiarska | B | 4. | – |
Centaurea imperialis | Nevädza cisárska | B | 4. | – |
Crupina vulgaris | Krupina obyčajná | B | 3.-4. | – |
Convonvulus triocolor | Pupenec trojfarebný | B | 4. | – |
Cucurbis sp. | Tekvica | A / B | 4. | 5. / netreba |
Cuphea lanceolata | Kufea širokolistá | A | 3.-4. | 5. |
Dipsacus laciniatus | Štetka laločnatá | B | 9.-11. / 2.-3. | – |
Dorotheanthus bellidiformis | Poludňovka sedmokrásková | A | 3.-4. | 5. |
Eragrostis abyssinica | Milota habešská | A | 3.-4. | 5. |
Eschscholtzia californica | Slncovka kalifornská | A / B | 3. / 4. | – |
Felicia heterophylla | A / B | 3. / 4. | 5. | |
Gazania rigens | Gazánia ohnivá | A | 3.-4. | 5. |
Chrysanthemum coronarium | Chrysamtémovka vencovitá | B | 4. | – |
Ipomea purpurea | Povojník purpurový | B | 4. | – |
Lavatera trimestris | Slezovec trojmesačný | B | 4. | – |
Linum | Ľan | B | 4. | – |
Lopezia racemosa | Lopézia strapcovitá | A | 3. | 5. |
Mirabilis jalapa | Nocovka jalapská | A / B | 3. / 4. | 5. |
Nicandra physalodes | Nikandra machovkovitá | A | 4. | 5. |
Nicotiana rustica | Tabak dedinský | A | 3.-4. | 5. |
Nicotiana tabacum | Tabak fajčiarsky | A | (2.-)3.-4. | 5. |
Nigella damascena | Černuška damascénska | B | 4. | – |
Nigella orientalis | Černuška východná | B | 4. | – |
Papaver rhoeas | Mak vlčí | A | 9.-11. / 3.-4. | – |
Papaver somniferum | Mak siaty | B | 4. | – |
Phalaris canariensis | Lesklica kanárska | B | 4. | – |
Portulaca grandiflora | Portulaka veľkokvetá | A | 3.-4. | 5. |
Riccinus communis | Ricín obyčajný | A / B | 3.-4. / 4. | 5. |
Salvia splendens | Šalvia ohnivá | A | 2.-4. | 5. |
Solanum pseudocapsicum | Ľulok paprikový | A | 3. | 5. |
Tagestes | Aksamietnica | A / B | 4. | 5. |
Tithonia rotundifolia | Titónia okrúhlolistá | A / B | 3.-4. / 4. | 5. |
Ursinia anethoides | Urzínia kôprolistá | A / B | 4. | 5. |
Zea mays | Kukurica siata | B | 4. | 5. |
Zinnia elegans | Cínia pôvabná | A / B | 4. | 5. |
jednoročné okrasné trávy: Aegilops, Bromus, Hordeum, Lagurus ovatus | jednoročné okrasné trávy: mnohoštet, stoklas, jačmeň, zajačí chostík | A / B | 4. | 5. / netreba |
Ko‘pyilliklar
Ko‘p yillik o‘simliklarni ekish usuli, xuddi bir yilliklardek. Ko‘p yilliklarning hamma turlarini siz oldin ko‘chada o‘stirishingiz mumkin(avval daraxtlarning yarim soyasida, keyinroq, ochiq quyoshli joyda).
Lotincha | Slovakcha | Ekish muddati | Vegetativ ko‘payish |
Achilea | Rebríček | 4. | delením |
Ajuga | Zbehovec | – | delením |
Alisma | Žabník | 4.-5. | delením |
Alyssum | Tarica | 4. | delením |
Anemone | Veternica | 3.-4. | delením |
Anthemis tinctoria | Ruman farbiarsky | 4. | |
Aquilegia | Orlíček | 3.-5. | delením |
Aristolochia | Vlkovec | 4.-5.* | delením |
Aruncus vulgaris | Udatník lesný | – | delením |
Asarum europaeum | Kopytník európsky | – | delením |
Atropa bella-dona | Ľuľkovec zlomocný | 4.-5. | |
Batrachium | Močiarka | – | delením |
Calendula officinalis | Nechtík lekársky | 3.-5. | |
Callitriche | Hviezdoš | – | delením |
Campanula sp. | Zvonček | 3.-4. | delením |
Carex | Ostrica | 3.-4.* | delením |
Carlina | Krasovlas | 3.-4. | |
Convalaria | Konvalinka | – | delením |
Corydalis | Chochlačka | – | delením |
Dianthus | Klinček | 6.-8. | delením |
Digitalis | Náprstník | 6.-8. | delením |
Echinacea purpurea | Echinacea purpurová | 3.-5. | delením |
Echium | Hadinec | 9.-10., 3.-4. | |
Eleocharis | Bahnička | – | delením |
Euphorbia | Prýštec | – | delením |
Filago arvensis | Bielolist obyčajný | 3.-4. | |
Gaillardia ariasta | Kokarda ohnivá | 4. | delením |
Geranium | Pakost | 4.-5. | delením |
Hacquetia | Hviezdnatec | – | delením |
Helianthus decapetalus | Slnečnica | – | delením |
Hemerocallis | Ľaliovka | 4.* | delením |
Hepatica | Pečeňovník | – | delením |
Hieracium | Jastrabník | 3.-4.* | delením |
Hosta x undulata | Funkia | – | delením |
Hypericum | Ľubovník | 4.* | delením |
Chamomilla recutita | Rumanček pravý | 9.-11., 3.-4. | |
Inula | Oman | – | delením |
Iris pseudoacorus | Kosatec žltý | 3.-4.* | delením |
Iris – ostatné druhy | Kosatec – ostatné druhy | 3.-4.** | delením |
Isopyrum | Veterník | 3.-4. | delením |
Jovibarba | Skalnica | – | delením ružíc |
Juncus | Sitina | 3.-4.* | delením |
Lamiaceae – Acinos, Calamintha, Lamium, Teucryum, Thymus | hluchavkovité – dušovka, marulka, hluchavka, hrdobarka, materina dúška | 3.-4.* | delením |
Lemna, Wolfia | Žaburinka, Wolfia | – | delením |
Leucanthemum | Margarétka | 3.-5. | delením |
Linum – vytrvalé druhy | Ľan – vytrvalé druhy | 3.-5. | delením |
Lupinus polyphyllus | Lupína mnoholistá | 3.-5. | delením |
Luzula | Chlpaňa | 3.-4.* | delením |
Lychnis | Kukučka | 3.-5. | delením |
Lysimachia | Čerkáč | – | delením |
mäsožravé rastliny | mäsožravé rastliny | 4.-7. *** | delením; in-vitro *** |
paprade | paprade | celoročne *** | delením; in-vitro *** |
Phlox | Flox | – | delením |
Plantago | Skorocel | 4.* | delením |
Primula | Prvosienka | 3.-4. | delením |
Pyrethrum parthenium | Rimbaba obyčajná | 4.-5.(-6.) | delením |
Ranunculus | Iskerník | 3. | delením |
Rudbeckia hirta | Rudbekia srsnatá | 3.-4. | delením |
Salvia – vytrvalé druhy | Šalvia – vytrvalé druhy | 3.-4. | delením |
Saxifraga | Lomikameň | 3.-4.* | delením |
Scutelaria | Šišak | 3.-4. | delením |
Sedum | Rozchodník | – | delením, koreňové, stonkové a listové odrezky |
Sempervivum | Rozchodnica | – | delením ružíc |
Silene | Silenka | 3.-5. | delením |
Sisyrinchium | Mečovka | 4. | delením |
Tragopogon | Kozia brada | 3.-4. | |
Trifolium | Ďatelina | 4. | |
Trollius altissimus | Žltohlav najvyšší | 3.-4. | delením |
Typha | Pálka | – | delením |
Vicia | Vika | 4.-5. | |
Viola | Fialka | 4.-5. | delením |
vytrvalé trávy | vytrvalé trávy | 3.-5. | delením |
Uchli piyoz
Urug‘larni uncha chuqur bo‘lmagan (0,5 sm gacha) to‘g‘ri jo‘yaga aprel-mayda yoki avgustda eking. Jo‘yalarni namroq begona o‘tlarsiz saqlang (o‘simliklarning unib chiqishida bu juda zarur). Keyinroq uchli piyoz talabchan bo‘lmaydi. U quyuq boylam hosil qiladi, keyinchalik ularni bie marta 2–3 yilda bo‘lish zarur va qaytaekish kerak bo‘ladi. Qish kelgunga qadar uchli piyozni (tomirlarini) qazishingiz mumkin(taxminan 10 sm qatlamtuproqni) ozgina qurush uchun qoldiring va uy yaqiniga (ustma-ust bir qancha qatlam bilan) yotqizing va to‘kilgan bargalr bilan ustini yoping. Qishda (sovuq ob-havoda: dekabrdan-fevralgacha) har xafta uchli piyozni tomirlarini chiqaring va 2–3 kunga 10 °C da qoldiring. Keyin ularni tuvakka eking va xonaning derazasi oldiga (ichki tomondan) joylashtiring. Taxminan bir haftadan keyin uchli piyoz “ yoyilib ketadi“ va bir oy mobaynida vitamin C ga boy bo‘lgan yangi piyoz yig‘ishingiz mumkin
Shvit, arpabodiyon, zira, anis
Urug‘larni aprel oyida alohida yoki ikkilamchi darajada, masalan, sabziga eking. Keyingi parvarishlash faqat begona o‘tlardan tozalab oz-ozdan su‘gorib turing. Bodring mavsumida siz shvit ko‘katini bodring bilan konserva qilishingiz mumkin. Vegetatsiya vaqtida ziraning barglarinisuyuq ovqatlarda salatlarda shuningdek go‘shtga garner sifatida foydalanishingiz mumkin. Arpabodyon urug‘laridan zira va anisdan foydali choy damlashingiz mumkin “dam bo‘lish”va ovqat hazm qilishda as qotadi. Kuzda Arpabodyon va zirani tomirlarini terib (petrushkani ham ) va suyuq ovqatlarda foydalanishingiz mumkin.
Achchiq qalampir, pomidorlar va baqlajon -urug‘larni ekish
Mart oyining ikkinchi yarmida 2–3 pistasini tuvakka (diamteri 6–8 sm, uzunligi taxminan 8sm, undan hamko‘proq bo‘lishi mumkin) loyli tuproq bilan joylashtiring. Tuvaklarni yorug‘roq judayam iisiq bo‘lmagan joyga (xona harorati yetarli bo‘ladi) qo‘ying. Judayam yuqori harorat to‘g‘ri kelmaydi, chunki o‘simlik ko‘chirish vaqtida haroartli shokni o‘tkazishi mumkin. O‘simliklarni xonada 15-maygacha o‘stiring keyin ularni jo‘yalarga eking.
Dukkaklilar loviya, no‘xat, soya, yer yong‘oq (araxis, xitoy yon‘goqi)
Loviya, no‘xat, soya oldingi ekinsiz bir joyga ekiladi. Araxisni xuddi pomidordekoldindan eking( yuqoriroqqa qarang). Har xil kasalliklar va zarar kunandalar tufayli 3–6 yildan ortiq bir joyda ekilmaydi.
Tur | Ekim | Urug‘larni yig‘ish muddati | ||
muddat | sm chuqurligi | usullar | ||
Bo‘tali loviya (urug‘larga) | 5.-6. | 5 | in intervali 40×40 sm | 7.-10. |
Bo‘tali loviya (dukkaklilar) | 5.-7. | 5 | in intervali 40×40 sm | dukkakli 6.-10. |
Chirmashadigan loviya | 5. | 6–8 | in intervali 80×80 см | 8.-10. |
Soya | 1.-5.5. | 4–5 | qatorlar masofasi 40 sm, o‘simliklarni orasidagi masofasi 5 sm | 9.-10. |
Yer yon‘g‘oqi (araxis) | oldindan o‘stirish 3.4., ko‘chatlar ekish 5.; yaxshi hosil uchun issiqxona va oranjeraya zarur; xonada xaqiqiy kraxmalli shudringga duch keladi | 2 | in intervali 40×40 sm, tuproq aerirlangan bo‘lishi kerak, gullagandan keyin dukkakliklar yerga ko‘miladi | 8.-9.(-12.) |
Yasmiq | 4.-5. | 4 | qatorlarda 25 sm masofasida,qatorda o‘simliklarning masofasi 5 sm | 8.-9. |
Daraxtlar va butalar
Urug‘larni ekish xuddi bir yillikdek bo‘lib, faqat bitta farqibor. Sovuq bardoshli urug‘lar turi muzlashlari kerak. Shuning uchun ularni martda-aprelda eking va ekinni birin joyga bog‘da yoki tokchaga tashqariga qo‘yib qo‘ying, sovuq va past harorat urug‘lar ta‘sir qilish uchun.
Sovuqqa chidamsiz urug‘larning turlarini (xonada-akatsiyalar, ekvaliptlar, Protea, lavr,…) xuddi bir yilliklardek eking va ekinni 20–25 °C atrofida bo‘lgan haroratda ushlab turing.
Ekish chuqurligi urug‘larning hajmiga bog‘liq. Ekvaliptlarning mayday urug‘lari sepilmaydi faqat tuproqqa bosib chiqishadi. Qolgan maydya urug‘larni tuproq bilan yupqa sepib chiqishadi. Katta urug‘larni (eman, zaytun) chuqurligi 3–5 sm keladiga chuqurchaga ekishadi.
Nashr etilgan neznama adresa